-
Cambodia2050 Ep18: ទំហំនៃផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច ភាពគ្មានការងារធ្វើដោយសារវិបត្តិកូវីដ នៅកម្ពុជានិងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រស្តារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ
លោក ចាន់ សុផល អ្នកស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ច និងជានាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាគោលនយោបាយ បានអោយដឹងថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងឆ្នាំ 2021 នេះប្រហែលជាមិនដល់ 4% ដូចដែលការព្យាករណ៍របស់ក្រុមធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីទេ។ សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅឆ្នាំ 2021 នេះមានការថមថយជាងឆ្នាំ 2020 ទៅទៀត។ កាលពីឆ្នាំទៅ ប្រហែលមួយឆ្នាំមុន ខែ5 ខែ6 ឆ្នាំមុនហ្នឹង មានការព្យួរការងារ រោងចក្រខ្លះសុំបិទប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់អនុសាសន៍ថាឲ្យព្យួរសិន ពីព្រោះខ្វះការបញ្ជាទិញ ខ្វះតម្រូវការពីប្រទេសផ្សេងៗ ពីព្រោះតែមានស្ថានការណ៍បិទខ្ទប់ ការចរាចរផ្នែកទេសចរណ៍បានថយចុះយ៉ាងខ្លាំង តម្រូវការទិញសំលៀកបំពាក់ដើរលេងហ្នឹង ក៏ថយចុះទៅតាមហ្នឹង ធ្វើឲ្យអ្នកបញ្ជាទិញធំៗក៏គេបន្ថយទៅ។ កាលនោះមានព័ត៌មានថាជាង 230 រោងចក្រដែលបានដាក់ពាក្យស្នើសុំព្យួរ សរុបទាំងវិស័យកាត់ដេរ វិស័យទេសចរណ៍មានឈ្មោះដល់ទៅ 26 ម៉ឺននាក់ដែលគេបានព្យួរការងារ ដូចជា អ្នករត់តុកៗ អ្នកលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ អ្នកលក់ចំណីអាហារនៅតាមផ្លូវសៀមរាបសម្រាប់ទេសចរណ៍ហ្នឹង យើងបានធ្វើការអង្កេតទូទាំងប្រទេស នៅតាមតំបន់គោលដៅទេសចរណ៍សំខាន់ៗ ជាអកុសលមកដល់ពេលឆ្នាំនេះដើមឆ្នាំ 2021ហ្នឹង គឺចាប់ពីខែពីរ ព្រឹត្តិការណ៍ 20 កុម្ភៈហ្នឹង ហើយក៏មានការឆ្លងរាលដាលកើនឡើងរហូតដល់មានការបិទខ្ទប់នៅតំបន់មួយចំនួន ជាពិសេសនៅភ្នំពេញ និង ខេត្តកណ្ដាលនេះដែលធ្វើឲ្យមានការប៉ះពាល់ទៅដល់រោងចក្រមួយចំនួន ហើយក៏មានការឆ្លង ជាពិសេសនោះឆ្លងទៅដល់កម្មករកម្មការិនីរោងចក្រ…
-
ប្រមុខការទូតកម្ពុជានឹងចូលរួមពិធីបើកនៃកិច្ចសន្ទនាគោលនយោបាយជាន់ខ្ពស់ស្ដីពីកិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុប គម្រប់ខួប២៥ឆ្នាំ
ភ្នំពេញៈ ឯកឧត្ដម ប្រាក់ សុខុន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការ អន្តរជាតិនៃព្រះរាជាណា ចក្រកម្ពុជា នឹងអញ្ជើញចូលរួមតាមប្រព័ន្ធវីដេអូនៅក្នុងពិធីបើកនៃកិច្ចសន្ទនាគោលនយោបាយជាន់ខ្ពស់ ស្ដីពី «កិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុប(ASEM)ក្នុងគម្រប់ខួប២៥ឆ្នាំ៖ការពង្រឹងភាពជាដៃគូអាស៊ី-អឺរ៉ុបនៅក្នុងពិភពលោកដែលកំពុងផ្លាស់ប្ដូរ» ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២១នេះ នៅទីក្រុងហាណូយប្រទេសវៀតណាមធ្វើឡើង ជាទម្រង់រូបវ័ន្ត និងតាមរយៈប្រព័ន្ធវីដេអូ។ ការចូលរួមនេះតាមសេចក្តីអញ្ជើញរបស់ឯកឧត្តម ប៊ូយ ថាញ់សឺន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម។នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិដែលបានផ្សព្វផ្សាយនៅថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនានេះ។ សេចក្តីប្រកាសបានបញ្ជាក់ថា ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជានឹងអញ្ជើញ ធ្វើជាវាគ្មិនកិត្តិយសនៅក្នុងពិធីបើកកិច្ចសន្ទនាខាងលើនេះ ជាមួយនឹងឯកឧត្តម ប៊ូយ ថាញ់សឺន ឯកឧត្តម Josep Borrell តំណាងជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេស និងគោលនយោបាយសន្តិសុខនិងជាអនុប្រធានគណៈកម្មការ អឺរ៉ុប ឯកឧត្តម Vivian Balakrishnan រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសិង្ហបុរី និង ឯកឧត្តម Sergey V. Lavrovរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃ សហព័ន្ធរុស្ស៊ី ផងដែរ។ ប្រភពដដែលបន្តថា សុន្ទរកថាគន្លឹះរបស់ ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនឹងផ្តោតលើដំណើរការនៃការប្រព្រឹត្តទៅរបស់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុបតាំងពីការបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៦តួនាទីរបស់កិច្ចប្រជុំនេះជាគ្រឹះមួយក្នុងចំណោមគ្រឹះនានានៃអភិបាលកិច្ចសកល ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងវិញនូវពហុភាគីនិយមដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមសកលដូចជា វិបត្តិកូវីដ-១៩និងផលប៉ះពាល់របស់ជំងឺនេះទៅលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច-សង្គមជាដើម។ក្នុងន័យនេះមូលបទនៃកិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ី-អឺរ៉ុបលើកទី១៣…
-
ថ្ងៃទី២៤មិថុនា រដ្ឋសភានឹងប្រជុំពេញអង្គបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តលើបេក្ខភាពប្រធាន គ.ជ.ប.ថ្មី
ភ្នំពេញ:គណៈកម្មាធិការអិចន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាបានអនុម័តកំណត់កាលបរិច្ឆេទបើកសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាលើកទី៦នីតិកាល ទី៦នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ខាងមុខនេះ ដើម្បីបោះឆ្នោតទុកចិត្តលើបេក្ខភាពឯកឧត្តម ប្រាជ្ញ ចន្ទ ប្រធានថ្មីនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ។ ការកំណត់កាលបរិច្ឆេទបើកសម័យប្រជុំរដ្ឋសភានេះ បានធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការអិចន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភានៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនានេះដែលដឹកនាំដោយសម្តេច អគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា។ ក្រៅពីនេះគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាបានអនុម័តរបៀបវារៈមួយចំនួនទៀត សម្រាប់សម័យប្រជុំរដ្ឋសភា លើកទី៦ នីតិកាលទី៦ នេះដែររួមមាន ព្រះរាជសាររបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជូនសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាលើកទី៦ នីតិកាលទី៦។របាយការណ៍សង្ខេប ស្តីពីសកម្មភាពការងាររបស់រដ្ឋសភា ចន្លោះសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាលើកទី៥ និងលើកទី៦ នីតិកាលទី៦។ ការសម្រេចអំពីសុពលភាពនៃអាណត្តិរបស់បេក្ខជនជាប់ឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រនៃរដ្ឋសភា នីតិកាលទី៦ ចំនួនពីររូប ជំនួសសមាជិកដែលបានលាលែង ដែលមានឯកឧត្តម ខឹម ច័ន្ទគីរី តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលកណ្តាល ជំនួស ឯកឧត្តម ង៉ោ សុវណ្ណ ដែលបានសុំលាលែង និងឯកឧត្តម ម៉ែន គួន តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលត្បូងឃ្មុំ ជំនួសឯកឧត្តម ប្រាជ្ញ ចន្ទ ដែលបានសុំលាលែង និងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង លោកជំទាវ…
-
AVI Voice Ep 25: ការប្រកួតប្រជែងរវាងមហាអំណាច G7 ចិន និងរុស្ស៊ី និងសម្ពាធនៃរដ្ឋតូចៗនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍
កាលពីសប្តាហ៍មុន យើងឃើញថា មានព្រឹត្តការណ៍សំខាន់ចំនួន០២ដែរគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺ៖ កិច្ចប្រជុំកំពូល G7 នៅចក្រភពអង់គ្លេស ពីថ្ងៃទី១១-១៣ ខែមិថុនា និងជំនួបកំពូលទ្វេភាគីរវាងប្រធានាធិបតីអាមេរិក និងប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី នៅប្រទេសស្វីស កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនានេះ។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ បណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ បានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសនានារវាងអាមេរិក-ចិន (បញ្ហាស៊ីងជាំង និងហុងកុង) និង បញ្ហារវាងអាមេរិក-រុស្ស៊ី (បញ្ហានៃការចោទប្រកាន់ថារុស្ស៊ីបានបំផ្លាញនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់អាមេរិក ការបណ្តេញនូវអង្គទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរ បញ្ហានៅគ្រីមៀរនិងអឺរ៉ុបខាងកើត និងការសម្លាប់អ្នកដឹកនាំនៃគណៈបក្សប្រឆាំងនៅរុស្ស៊ី)។ លោកបណ្ឌិត ក៏បានលើកឡើងថា ចរន្តស្ថានការណ៍ពិភពលោកបច្ចុប្បន្ននេះ បានដាក់សម្ពាធខ្លាំងទៅដល់បណ្តាប្រទេសតូចៗ នៅក្នុងតំបន់ រួមទាំងកម្ពុជា។ ដូចនេះ វាគ្រោះថ្នាក់ណាស់ បើយើងដើរខុសមួយជំហាន អាចនាំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រទេសជាតិ។ ចំពោះកម្ពុជាយើងដែលជាប្រធាន ASEM ឆ្នាំនេះ និង ASEAN ឆ្នាំក្រោយនេះ កម្ពុជាគួរបន្តមានការជឿទុកចិត្តទៅលើប្រព័ន្ធពហុភាគីនិយមដែលមានភាពបើកចំហ បរិយាប័ន្ន និងគោរពនូវច្បាប់អន្តរជាតិ ដោយប្រកាន់ភ្ជាប់នូវធម្មនុញ្ញឬតួអង្គនៃអង្គការសហប្រជាជាតិជាស្នូល មិនមែនយកតួអង្គអាមេរិក ឬក៏លោកខាងលិចជាស្នូលនោះទេ។ សូមប្រិយមិត្តជាទីគោរពតាមដានសណ្តាប់កិច្ចសម្ភាសន៍ទាំងស្រុង ដូចតទៅ៖ សំណួរទី១៖ កាលពីថ្ងៃទី១១-១៣ ខែមិថុនា កន្លងទៅថ្មីៗនេះ យើងទាំងអស់គ្នាបានដឹងហើយថា…
-
រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអង់គ្លេសនឹងអញ្ជើញមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃពុធនេះ
ភ្នំពេញ: តបតាមការអញ្ជើញរបស់ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនិងសហប្រតិបត្តិការ អន្តរជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឯកឧត្តម ដូមីនិក រ៉ាអាប់ (Dominic Raab) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងអភិវឌ្ឍន៍នៃចក្រភពអង់គ្លេស នឹងអញ្ជើញមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅថ្ងៃពុធទី២៣ ខែមិថុនាឆ្នាំ២០២១។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសនិងសហប្រតិបត្តិការអន្តរ ជាតិនៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនានេះ។ ក្រសួងការបរទេសនិងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិបានបញ្ជាក់ថាក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទាំងពីរ នឹងមានកិច្ចប្រជុំទ្វេភាគី ដែលផ្តោតការពិភាក្សាលើទិដ្ឋភាព ផ្សេងៗនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីព្រមទាំងបញ្ហា តំបន់ និងអន្តរជាតិដែលជាប្រយោជន៍ និងកង្វល់រួម។ ក្នុងឱកាសស្នាក់នៅរាជធានីភ្នំពេញ ឯកឧត្តម ដូមីនិក រ៉ាអាប់ នឹងមានជំនួបជាមួយឯកឧត្តម សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានហើយក៏នឹងអញ្ជើញទៅទស្សនាសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋ កម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង និងមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាផងដែរ។ ទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់ លោក ដូមីនិក រ៉ាអាប់ នៅកម្ពុជានឹងជួយរួមចំណែកជំរុញ និងពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងប្រទេសទាំងពីរ និងជាការបោះជំហានទៅមុខនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគី ក្នុងក្របខ័ណ្ឌអាស៊ាន៕ ដោយៈពលជ័យ
-
នៅថ្ងៃស្អែក គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភានឹងប្រជុំកំណត់កាលបរិច្ឆេទបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តឯកឧត្តម ប្រាជ្ញ ចន្ទ ធ្វើប្រធានគ.ជ.ប
ភ្នំពេញ: គណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍នៃរដ្ឋសភានឹងប្រជុំនៅថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនាស្អែកនេះ ដើម្បីកំណត់កាលបរិច្ឆេទសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាពេញអង្គដើម្បីបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តលើបេក្ខភាពឯកឧត្តម ប្រាជ្ញ ចន្ទ ធ្វើជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប. ) ជំនួសឯកឧត្តម ស៊ិក ប៊ុនហុក ដែលបានលាលែងពីតួនាទីនិងតំណែង ប្រធាន គ .ជ.ប.។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់ឯកឧត្តមកិត្តិសេដ្ឋាបណ្ឌិត ជាម យៀប ប្រធានគណៈកម្មការទី២ នៃរដ្ឋសភានៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា។ ឯកឧត្តមកិត្តិសេដ្ឋាបណ្ឌិត ជាម យៀប បានបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានសម្រេចជ្រើសរើសឯកឧត្តម ប្រាជ្ញ ចន្ទ អតីតប្រធានគណៈកម្មការទី១នៃរដ្ឋសភាដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជ្រើសរើសជាបេក្ខភាពប្រធាន គ.ជ.ប. ដាក់ជូនរដ្ឋសភាជាតិបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្ត ធ្វើជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ជំនួសឯកឧត្តម ស៊ិក ប៊ុនហុក។ ការបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តជ្រើសរើសឯកឧត្តម ប្រាជ្ញ ចន្ទ ជាប្រធានគ.ជ.ប ត្រូវការសំឡេងគាំទ្រតែ៥០% បូក១ នៃសមាជិករដ្ឋសភាទាំង១២៥រូប។ គ.ជ.ប.មានតួនាទីទទួលខុសត្រូវចំពោះស្ថាប័នរដ្ឋសភាជាតិដែលមានសិទ្ធិកោះហៅប្រធានឬសមាជិក(គ.ជ.ប.)មកសួរដេញដោលផ្ទាល់។ សូមជម្រាបថា កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនាកន្លងទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានសម្រេចជ្រើសរើសយកឯកឧត្តម ប្រាជ្ញ ចន្ទ ជាបេក្ខជនប្រធានគ.ជ.ប. ជំនួសឯកឧត្តម ស៊ិក ប៊ុកហុក…
-
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាថ្លែងអំណរគុណដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគាំទ្រនូវព្រឹត្តិការណ៍យោគៈអន្តរជាតិ
ភ្នំពេញៈ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាប្រចាំកម្ពុជាបានថ្លែងអំណរគុណដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធនានាដែលតែងតែគាំទ្រនូវព្រឹត្តិការណ៍យោគៈអន្តរជាតិនាពេលកន្លងមក និងបានអំពាវនាវឱ្យប្រជាជនចូលរួមហាត់យោគៈពីផ្ទះ ក្រោមពាក្យស្លោកថា“យោគៈនឹងនៅផ្ទះ”។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌា ក៏បានសម្តែងនូវការរីករាយដែលយោគៈមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ការថ្លែងរបស់លោកជំទាវវេជ្ជបណ្ឌិត Devyani Khobragade ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាប្រចាំកម្ពុជា បានធ្វើឡើងនៅក្នុងពិធីប្រារព្ធទិវាយោគៈអន្តរជាតិលើកទី៧ ឆ្នាំ២០២១ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ នេះ នៅសណ្ឋាគារ សូហ្វីតែល ដោយមានការចូលរួមពីតំណាងស្ថានទូត និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតមួយចំនួននៅកម្ពុជារួមទាំងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផងដែរ។ ការប្រារព្ធពិធីយោគៈនៅឆ្នាំនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមានចំនួនអ្នកចូលរួមតិចតួច ដោយសារតែការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដោយគោរពតាមបទដ្ឋានគំលាតសង្គម និងអនាម័យជាដើម។ ទោះយ៉ាងណា ក៏ដោយការចូលរួមរបស់អ្នកចូលចិត្តយោគៈ និងសាធារណៈជនអាចចូលរួមពីគេហដ្ឋានរៀងៗខ្លួនតាមរយៈសកម្មភាពតាមអនឡាញ ដូចជា វគ្គបង្រៀនយោគៈអនឡាញសំណួរចម្លើយស្តីពីយោគៈសិក្ខាសាលាយោគៈ។ល។ ការប្រកួតប្រជែងលើរូបភាពហាត់យោគៈដែលធ្វើឡើងដោយស្ថានទូត។ ដោយសារតែគោលការណ៍នៃប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ១៩ ដែលបានកំណត់ការជួបជុំមនុស្សមិនឲ្យលើសពី១៥នាក់ឡើយ ដូច្នេះហើយការប្រារព្ធទិវាយោគៈអន្តរជាតិឆ្នាំ២០២១ ត្រូវរៀបចំឡើងនៅតែទី ក្រុងភ្នំពេញតែប៉ុណ្ណោះ។ ថ្លែងក្នុងឱកាសនោះ លោកជំទាវឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាបានថ្លែងអំណរគុណដល់ក្រសួងនានា និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលតែងតែគាំទ្រនូវព្រឹត្តិការណ៍យោគៈអន្តរជាតិនាពេលកន្លងមក ហើយបានអំពាវនាវឱ្យប្រជាជនចូលរួមហាត់យោគៈពីផ្ទះក្រោមពាក្យស្លោកថា “យោគៈនឹងនៅផ្ទះ” ។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាក៏បានកត់សម្គាល់ថា ការហាត់យោគៈនឹងនាំឱ្យមកនូវភាពសុខដុមរវាងផ្លូវចិត្ត និងកាយ ហើយ យោគៈ គឺជាសិល្បៈ និងវិទ្យាសាស្ត្រនៃការរស់នៅប្រកបដោយសុខភាពល្អ ដែលនាំឱ្យមានភាពស្ងប់អារម្មណ៍ទាំងក្នុងផ្លូវចិត្ត និងកាយ បុរសនិងធម្មជាតិ មនសិការបុគ្គល…
-
អ្នកវិភាគ៖ គួរបែងចែកឱ្យដាច់ពីគ្នារវាងការស្រឡាញ់បរិស្ថានពិតប្រាកដ និងការយកបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិធ្វើនយោបាយតូបនីយកម្មដើម្បីបម្រើមហិច្ឆតាទុច្ចរិតបដិវត្តន៍ពណ៌
ភ្នំពេញ៖ ក្រៅពីបញ្ហាព្រំដែន បញ្ហាទឹកដី ជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅកម្ពុជា និងចៅហ្វាយនាយពួកគេបានប្រើប្រាស់ដុតកំហឹងប្រជាពលរដ្ឋរហូតដល់ទាញកម្ពុជាធ្លាក់ចូលក្នុងភ្នក់ ភ្លើងសង្គ្រាមនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ និងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មយង់ឃ្នងខ្មែរក្រហមសម្លាប់ពលរដ្ឋ និងការ អូសបន្លាយសង្គ្រាមស៊ីវិលរហូតដល់ចុងឆ្នាំ១៩៩៨ ឥឡូវនេះ បញ្ហាបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិគឺជាលេសដ៏សំខាន់មួយដែលគេបានប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើជាឈ្នាន់ ឬមូលហេតុញុះញង់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងគោលដៅប្រឆាំង និងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល។ ដំបងបរិស្ថាននេះក៏ត្រូវបានមហាអំណាចប្រើប្រាស់ដើម្បីបម្រើឱ្យភូមិសាស្ត្រនយោបាយផងដែរ នោះគឺអាមេរិកបានយកបញ្ហាសំណង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី និងការប្រើប្រាស់ទឹកនៅដងទន្លមេគង្គដើម្បីប្រឆាំង ប្រទេសចិន។ បញ្ហាបរិស្ថានបច្ចុប្បន្នគឺជារឿងរបស់ពិភព លោក និងរបស់មនុស្សគ្រប់រូប ដូច្នេះគេងាយស្រួលនឹង ច្រឡំរវាងការធ្វើសកម្មភាពស្រឡាញ់បរិស្ថាន និងការយកបរិស្ថានធ្វើនយោបាយតូបនីយកម្មដើម្បីផ្លាស់ប្តូររបបដឹកនាំ ឬការយកឈ្នះលើភូមិសាស្ត្រនយោបាយព្រោះគេបានប្រើរូបភាពនៃការស្រឡាញ់បរិស្ថាន ស្រឡាញ់ធនធានធម្មជាតិ ទាក់ទាញសមានចិត្តពលរដ្ឋបិទបាំងចេតនាទុច្ចរិតរបស់ពួកគេដែលមើលទៅហាក់ដូចជាពួកគេ ស្រឡាញ់បរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិមែនទែន តែតាម ពិតគ្រាន់តែជាសិល្ប៍វិធី និងជាការសម្តែងឱ្យល្អមើលទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ និងអូសទាញការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដោយមិនដឹងខ្លួនប៉ុណ្ណោះដោយលង់ថាអ្វីដែលពួកគេធ្វើពិតជាក្នុងស្រឡាញ់ពិត និងស្តីបន្ទោស ចងកំហឹងមកលើសមត្ថកិច្ចរដ្ឋាភិបាលករណីមានចំណាត់ការច្បាប់ប្រឆាំងពួកគេ។ តែតាមពិតគឺជាការស្រឡាញ់បរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិ ក្លែងក្លាយសោះ! ថ្មីៗនេះ កម្លាំងមានសមត្ថកិច្ចបានបក ស្បែកចៀមចេញពីឆ្កែចចកនៃក្រុមចលនាខុសច្បាប់ ដែលបានប្រើប្រាស់លេសស្រឡាញ់បរិស្ថាននិងធនធាន ធម្មជាតិដើម្បីបំពេញមហិច្ឆតាបដិវត្តន៍ពណ៌។ សមត្ថកិច្ចបានបង្ហាញមូលហេតុ៣យ៉ាង ដែលតម្រូវឱ្យសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ ៣នាក់ដោយសារពួកគេមានអង្គការចាត់តាំងខុសច្បាប់ និងប្រើប្រាស់ហិញ្ញប្បទានភេរវកម្ម។ តាមឯកសារសំណុំរឿង និងភស្តុតាងផ្សេងៗទៀតបង្ហាញថា ពួកក្រុមនេះធ្វើសកម្មភាព ដោយមានអង្គការចាត់តាំងច្បាស់លាស់ ដែលមានជនបរទេសជាអ្នកគូសវាសផែនទីឱ្យធ្វើសកម្មភាព និងប្រតិបិត្តិការ។ ការចាប់ខ្លួននេះបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចបានស្រាវជ្រាវ និងរកឃើញភស្តុតាង ៣ចំណុចដូចជា៖ ១៖ ក្រុមនេះជាក្រុមដែលមានអង្គការចាត់តាំងខុសច្បាប់ និងមានការបញ្ជាពីក្រោយដោយជនបរទេសឈ្មោះ អាឡិចសង់ដ្រូហ្គន់ស្សាឡេស ឌីវិសុន ( Alejandro Gonzalez Davidson) ជាជនជាតិអេស្បាញ ២៖ គ្រប់សកម្មភាពរបស់ពួកគេ គឺយកឈ្មោះ និងជ្រកក្រោមស្លាកបរិស្ថាន ប៉ុន្តែដើម្បីបន្លំធ្វើសកម្មភាពប្រមូលយកព័ត៌មាន បញ្ហាផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធនឹងបរិស្ថាននេះ ធ្វើជាលេសឈ្នាន់ ឬមូលហេតុញុះញង់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ សាធារណជន ក្នុងគោលដៅប្រឆាំង និងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល។ ៣៖ ក្រុមនេះធ្វើសកម្មភាព បានដោយសារតែការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានពីខាងក្រៅ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្ម ផ្គត់ផ្គង់ដោយមេរបស់ពួកគេជាជនបរទេស។ សមត្ថកិច្ចអះអាងថាការធ្វើសកម្មភាពរបស់ក្រុមនេះកន្លងមក គឺសុទ្ធតែមានផែនការ និងការចង្អុលបង្ហាញរបស់មេខ្លោងពួកគេដែលជាជនបរទេសនៅខាងក្រៅប្រទេសទាំងអស់។ តើនរណាធ្វើឱ្យយុវជនទាំងនេះរងគ្រោះ និងប្រឈមមុខច្បាប់? នោះ គឺជនបរទេសសញ្ជាតិអេស្បាញឈ្មោះ អាឡិចសង់ដ្រូ ហ្គន់ស្សាឡេស ឌីវិសុន មេចលនាមាតាធម្មជាតិខុសច្បាប់ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានបណ្តេញចេញពីប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ២០១៥មកម៉្លេះ តែជននេះ នៅតែបន្តសកម្មភាពចិញ្ចឹមទំនាស់ និងយកបញ្ហាបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិបោកប្រាស់ក្រុមយុវជនដើម្បីធ្វើសកម្មភាពចិញ្ចឹមទំនាស់ បង្កើតវិទ្ធង្សនាប្រឆាំងកម្ពុជាសងសឹកបម្រើឱ្យបុព្វហេតុបដិវត្តន៍ពណ៌ និងបម្រើភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ ទាំងពេលនៅកម្ពុជា និងនៅក្រៅប្រទេសជនបរទេសរូបនេះតែងតែញុះញង់និងបង្កចលាចលក្នុងសង្គម បញ្ឆេះកំហឹងស្អប់ជាតិសាសន៍ដោយប្រើប្រាស់រូបភាពបរិស្ថានជាឡប់ឡែបិទបាំង។ ជននេះបានពង្វក់យុវជនមួយចំនួនដើម្បីឱ្យអនុវត្តផែនការទុច្ចរិតរបស់ខ្លួន។ នៅរៀងរាល់ពេលដែលជននេះនិយាយតាមប្រព័ន្ធ ផ្សព្វផ្សាយបរទេសឧបករណ៍បំពងសំឡេងរបស់ក្រុមឧទ្ទាមនិងចៅហ្វាយនាយរបស់ពួកគេ ជនបរទេសរូបនេះ តែងតែប្រើវោហាសាស្ត្រញុះញង់ជានិច្ច និងបញ្ឆេះកំហឹង ឱ្យពលរដ្ឋងើបបះបោរប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរនិងបានសហការជាមួយក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមនៅក្រៅប្រទេសបន្តអនុវត្តផែនការចាស់បំផ្ទុះបដិវត្តន៍ពណ៌ផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិ បាល។មេចលនាខុសច្បាប់នេះបានប្រើប្រាស់នូវហិរញ្ញប្បទានភេវរកម្មធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងកម្ពុជា ដែលដើរហួសបន្ទាត់នៃកិច្ចការការពារបរិស្ថាន និងធនធានធម្ម ជាតិ។ មើលមួយភ្លែត ពលរដ្ឋយល់ថាជាសកម្មភាពនៃការ ការពារបរិស្ថានធនធានធម្មជាតិ ហេតុអ្វីសមត្ថកិច្ចអនុវត្ត ច្បាប់អ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថានដូច្នេះទៅវិញ? នៅពីក្រោយ វាំងនននៃរូបភាពស្រឡាញ់បរិស្ថានក្លែងក្លាយនេះ គឺការអនុវត្តផែនការក្បត់ជាតិ វិទ្ធង្សនាប្រឆាំងកម្ពុជា បំផ្លាញដំណើរការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ផ្តួលរំលំ រាជរដ្ឋាភិបាល និងចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ម្ចាស់ជំនួយខ្លួនលើភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅក្នុងតំបន់។ ការដើរហួសបន្ទាត់ក្រហមលើសពីការការពារបរិស្ថានរបស់ជនបរទេសរូប និងការធ្វើសកម្មភាពដោយប្រើឈ្មោះចលនាមាតាធម្មជាតិខុសច្បាប់ និងប្រើប្រាស់ ហិរញ្ញប្បទានភេវរកម្មដើម្បីបន្លំធ្វើសកម្មភាពប្រមូលយកព័ត៌មាន បញ្ហាផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធនឹងបរិស្ថានធ្វើជាឈ្នាន់ញុះញង់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងគោលដៅប្រឆាំង និងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលនេះហើយ ទើបបានធ្វើឱ្យក្រុម យុវជនដែលលង់ក្នុងសិល្បៈលោងលោមបោកប្រាស់ របស់អាឡិច និងក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមនិងម្ចាស់ជំនួយបរទេស ហើយបានបម្រើឱ្យកលល្បិចនយោបាយទុច្ចរិត ដោយមិនដឹងខ្លួន។ ក្រុមជនបរទេសនិងក្រុមជ្រុលនិយម ទាំងនេះបញ្ជោរក្រុមយុវជនដែលស៊ីជោរឱ្យធ្វើអ្វីៗដោយបំពានច្បាប់ទម្លាប់ លង់នឹងសម្តីបោកប្រាស់លើកតម្កើងថាជាវីរជនបរិស្ថាន អ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថាន។ នេះគឺជាល្បិចកលដ៏ស្មោគគ្រោកដែលអាឡិចនិងបក្ខពួករបស់ខ្លួន បានប្រើប្រាស់ដើម្បីសម្រេចគោលដៅនយោបាយរបស់ខ្លួន។ អ្នកដែលរងគ្រោះពិតប្រាកដនៃអំពើបោកប្រាស់និងល្បិចកលទុច្ចរិតនេះគឺក្រុមយុវជនខ្មែរ។ ការដើរហួសបន្ទាត់ក្រហម និងលង់ក្នុងការញុះញង់នេះហើយហើយដែលធ្វើឱ្យក្រុមយុវជនត្រូវប្រឈមមុខច្បាប់ ជាប់ចោទពីបទផ្សេងៗ។ ចំណែកមេចលនាខុសច្បាប់ និងមេញុះញង់ដូចអាឡិច និងក្រុមជនក្បត់ជាតិដែលនៅក្រៅប្រទេសបន្តមានសេរីភាព និងថែមទាំងកេងចំណេ ញនយោបាយពីការជាប់ទោសទណ្ឌរបស់ក្រុមយុវជនទាំងនេះទៀត។ នេះគឺជាភាពពិសពុលនៃជនបរទេសរូបនេះនិងបក្ខពួកដែលជាសត្វឆ្កែចចកពាក់ស្បែកចៀម មកធ្វើជាស្រឡាញ់កម្ពុជាជាងជនជាតិខ្មែរ ធ្វើជាស្រឡាញ់និងគិតគូរពីបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិជាង ជាតិសាសន៍ខ្មែរដែលជាម្ចាស់ ហើយជនជាតិខ្មែរមួយចំនួនដែលមិនបានយល់ពីល្បិចកលរបស់ក្រុមជនបរទេសនិងបក្ខពួកបែរជាថាជាសកម្មភាពស្រឡាញ់បរិស្ថាន និងថាជនបរទេសគិតគូរពីបរិស្ថានកម្ពុជាជាងជនជាតិខ្មែរទៅវិញ។ ប៉ុន្តែល្បិចកលដ៏ស្មោគគ្រោកនិងប្រកបដោយភាពពិសពុលរបស់ពួកគេមិនអាចទទួលបានជោគជ័យបានឡើយ។ ក្រុមជនក្បត់ជាតិនិងបរទេសអមិត្តដែលប៉ុនប៉នបំផ្លាញសន្តិភាពនៅកម្ពុជា ទាញកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្គ្រាមឡើងពិតជាមិនអាចទទួលបានជោគជ័យឡើយ។ ទេវតាថែរក្សាស្វេតឆ្ឆ័ត្រ វត្ថុសក្តិសិទ្ធទាំងឡាយដែលតាមថែរក្សាប្រទេសកម្ពុជាពិតជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមជនក្បត់ជាតិនិងចៅហ្វាយនាយបរទេសពួកគេធ្វើអ្វីតាម អំពើចិត្តឡើយ ហើយក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេបំផ្លាញសន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍដែលកម្ពុជារកបានដោយពិបាកនេះសាជាថ្មីម្តងទៀតឡើយ។ ទម្រាំកម្ពុជាបានសុខសន្តិភាពពេញលេញ ស្ថិរភាពនយោបាយ និងមានការអភិវឌ្ឍដូចសព្វថ្ងៃនេះពិតជាបានឆ្លងកាត់នូវសោកនាដកម្មយ៉ាងច្រើនរាប់មិនអស់ហើយកាលពី ៤៤ ឆ្នាំមុនគឺថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនាថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានយកជីវិតធ្វើដើមទុនដើម្បីរំដោះជាតិនិងប្រជាជនកម្ពុជាពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍និងនាំយកសុខសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍដល់កម្ពុជា។ កម្លាំងមានសមត្ថកិច្ច មានសិទ្ធិស្របច្បាប់ដើម្បីការពារសន្តិភាព ការពារស្ថិរភាពជាតិ និងសេចក្តីសុខ និងការអភិវឌ្ឍកម្ពុជាដោយអនុវត្តច្បាប់ប្រឆាំងក្រុមជនបំផ្លាញជាតិ និងកម្ចាត់ជនក្បត់ និងបន្តបកអាក្រាតកលល្បិចទុច្ចរិតរបស់ក្រុមជនក្បត់ដើម្បីពលរដ្ឋខ្មែរបានដឹង។ ដូច្នេះពលរដ្ឋខ្មែរគួរបែងចែកឱ្យដាច់ពីគ្នារវាងការស្រឡាញ់បរិស្ថានពិតប្រាកដ និងការយកបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិធ្វើនយោបាយតូបនីយកម្មដើម្បីបម្រើមហិច្ឆតាទុច្ចរិតបដិវត្តន៍ពណ៌ នោះយើងនឹងឃើញថាក្រុមជនមួយចំនួនរួមនឹងបរទេសខ្លះដែលថាខ្លួនស្រឡាញ់ខ្មែរ ចង់ជួយខ្មែរការពារបរិស្ថាន ការពារធនធានធម្មជាតិគឺគ្រាន់តែជាលេសបិទបាំងល្បិចកលទុច្ចរិតពួកគេប៉ុណ្ណោះហើយអ្នកដែលរងគ្រោះគឺអ្នកដើរតាមការញុះញង់ពួកគេទាំងងងឹតងងុល លង់នឹងពាក្យបញ្ជោរជាវីរជនបរិស្ថាន ឬអ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថាន៕ ដោយ:ចៅចាក់ស្មុក រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១
-
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន៖ ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា គឺជាខួបលើកទី៤៤ឆ្នាំ ដែលសម្តេចសម្រេចចិត្តដោយការឈឺចាប់យកជីវិតធ្វើដើមទុនដើម្បីតស៊ូរំដោះប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត
ភ្នំពេញ : សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបានរម្លឹកថា ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា គឺជាខួបលើកទី៤៤ឆ្នាំ (២០ មិថុនា១៩៧៧-២០ មិថុនា ២០២១)នៃថ្ងៃដែល សម្តេចសម្រេចចិត្តដោយការឈឺចាប់យកជីវិតធ្វើដើមទុនដើម្បីតស៊ូរំដោះប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកថា ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា គឺជាខួបលើកទី៤៤ឆ្នាំ (២០ មិថុនា ១៩៧៧-២០មិថុនា ២០២១)នៃថ្ងៃដែល ខ្ញុំសម្រេចចិត្តដោយការឈឺចាប់យកជីវិតធ្វើដើមទុនដើម្បីតស៊ូរំដោះប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត។ សម្តេចតេជោ បានបញ្ជាក់ថា “ទោះបីពេលនេះខ្លួនខ្ញុំ និងប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងទទួលបាននូវសេចក្តីសុខ តែខ្ញុំមិនដែលភ្លេចនូវទឹកភ្នែករាប់ម៉ឺន រាប់សែន ដំណក់ នៅពេលដែលខ្ញុំឈានជើងចេញពីមាតុភូមិចោលប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងរងគ្រោះ ពិសេសចាកចេញចោល ភរិយា ដ៏កំសត់ដែលកំពុងមានផ្ទៃពោះ។ ខ្ញុំអត់មានជម្រើសឲ្យល្អជាងនេះទេ ព្រោះយើងមិនអាចសុំការអាណិតពីពួក ប៉ុល ពតបានឡើយ។ ជម្រើសប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ និងទឹកភ្នែកនោះហើយដែលនាំមកនូវសេចក្តីសុខ និងការរីកចម្រើនរហូត សព្វថ្ងៃនេះ។ ខ្ញុំធ្លាប់បានរៀបរាប់ពីប្រវត្តិដ៏ឈឺចាប់នេះច្រើនដងហើយ តែខ្ញុំមិនទាន់បានបញ្ចេញនូវចម្ងល់ក្នុងចិត្តខ្ញុំទាក់ទងជាមួយប្រវត្តិនេះដែលតាំងជាសំនួរថា ប្រសិនបើខ្ញុំមិនសម្រេចចិត្តដឹកនាំការតស៊ូដោយចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃ២០ មិថុនា ១៩៧៧ ទេតើពេលនោះពួក ប៉ុល ពតសម្លាប់ខ្ញុំនៅឯណា? ដោយវិធីណា?។ សំនួរបន្ទាប់តើមានអ្នកស្នេហាជាតិណាផ្សេងទៀតបង្កើតឡើងនូវកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ សាមគ្គីសង្រ្គាះជាតិជំនួសខ្ញុំដែរឬទេ? តើដំណើរឆ្ពោះមករំដោះប្រទេសពីរបប ប៉ុល ពត កើតមានឡើងបានដោយរបៀបណា? តើមានដំណោះស្រាយតាមរយៈការចចារ និងកិច្ចព្រមព្រៀងប៉ារីសឬទេ? និងចុងក្រោយតើមាននយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ ដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមនាំមកនូវសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍដូចសព្វថ្ងៃឬទេ?”។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា “សំនួរសង្ខេបទាំងនេះ តែងបង្កប់ក្នុងខួរក្បាលខ្ញុំជានិច្ច ហើយខ្ញុំក៏មិនអាចឆ្លើយជាមួយសំនួរនេះដោយខ្លួនឯងបានដែរ ខ្ញុំទុកជូនបងប្អូនជនរួមជាតិមេត្តាជួយរកចម្លើយ”។ នៅថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ នេះ គឺជាខួបលើកទី ៤៤ឆ្នាំ ទិវាចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានយកជីវិតទៅធ្វើដើមទុនដើម្បីរំដោះប្រទេសជាតិសង្គ្រោះអាយុជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត។ សម្តេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ ឧបនាយរដ្ឋមន្ត្រ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ និងជាប្រធានគណៈកម្មការសាងសង់វិមានឈ្នះឈ្នះតំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នឹងអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីប្រារព្ធខួបលើកទី ៤៤ឆ្នាំ (២០ មិថុនា១៩៧៧-២០ មិថុនា ២០២១) ទិវាចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត នៅព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនាឆ្នាំ២០២១ នៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្រ្តយោធាតេជោកោះថ្ម X-១៦ ស្ថិតនៅភូមិកោះថ្ម ឃុំទន្លូង ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ (ពាក្យថា X16 គឺជាពាក្យកាត់ដែលខាងវៀតណាមបានកំណត់សំគាល់ច្រករបស់គេក្នុងព្រំប្រទល់គេនិងស្រុកមេមត់ខេត្តត្បូងឃ្មុំ) សូមជម្រាបថា ថ្ងៃទី២០ មិថុនា ១៩៧៧ កម្ពុជាស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រង់របស់របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬរបបវាលពិឃាត ឬរបបប្រល័យពូជសាសន៍បានកាប់សម្លាប់ប្រជជាជនកម្ពុជាយ៉ាងឃោរឃៅបំផុត។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងឥស្សរជនមួយចំនួនទៀតបានយកជីវិតទៅធ្វើដើមទុនដើម្បីរំដោះប្រទេសជាតិ សង្គ្រោះអាយុជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ដែលដឹកនាំដោយបន ប៉ុល ពត ។ ដំណើរឆ្ពោះទៅមាគ៌ាសង្គ្រោះជាតិរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺសម្តេចបានឆ្លងពីប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម។ការប្រារព្ធខួបលើកទី ៤៤ឆ្នាំ ទិវាចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត គឺអាយុជីវិតរបស់ជាតិទាំងមូលពីព្រោះបើអត់មានថ្ងៃទី២០ មិថុនា ១៩៧៧ អត់មានយកជីវិតធ្វើដើមទុនរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ទេ ក៏អត់មានដែរថ្ងៃ ២ ធ្នូ , អត់មានទេថ្ងៃ ៧ មករា , ហើយវាអត់មានទេថ្ងៃទី២៩ ធ្នូ ១៩៩៨។ ការប្រារព្ធពិធីនេះ គឺដើម្បីជាការដឹងគុណ ក្នុងគោលដៅដើម្បីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធប្រជាជនកម្ពុជាដែលទទួលរងគ្រោះបាត់បង់អាយុជីវិតដោយអយុត្តិធម៌ ការកាប់សម្លាប់ បង្អត់អាហារ ការឈឺគ្មានថ្នាំព្យាបាល គោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធយុទ្ធជន យុទ្ធនារី ប្រជាជនកម្ពុជាដែលស្នេហាជាតិ ក្លាហាន ស្ម័គ្រចិត្តក្រោកឡើងចូលរួមជាមួយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងគណបក្សបប្រជាជនកម្ពុជា បានផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត៕ ដោយ:ពលជ័យ
-
ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី រម្លឹកពីការយកជីវិតធ្វើដើមទុនរបស់សម្តេចតេជោ កាលពី៤៤ឆ្នាំមុន ដើម្បីស្រោចស្រង់អាយុជីវិតប្រជាជន និងប្រទេសជាតិ
ភ្នំពេញ: ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី បានរម្លឹកពីការយកជីវិតធ្វើដើមទុនរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន កាលពី៤៤ឆ្នាំមុន ដើម្បីស្រោចស្រង់អាយុជីវិតប្រជាជន និងប្រទេសចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត។ ឯកឧត្តម បានសរសេរលើហ្វេសប៊ុកថា កាលពី៤៤ឆ្នាំមុន ពេលវេលានេះ ជាពេលវេលាដ៏ឈឺចាប់ និងជូរចត់រកអ្វីប្រៀបផ្ទឹមពុំបាន ដែលបុរសម្នាក់ត្រូវធ្វើការសម្រេចចិត្តដ៏លំបាកបំផុតក្នុងការចេញដំណើរទៅធ្វើបេសកកម្មមួយដែលបានស្រោចស្រង់អាយុជីវិតប្រជាជន និងប្រទេសពីក្រញ៉ាំនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ៣ឆ្នាំ ៨ខែ និង២០ថ្ងៃ។ គឺនៅពេលនោះហើយ ដែលបុរសម្នាក់នោះត្រូវទុកប្រពន្ធ និងកូនជាទីស្រលាញ់ស្មើកែវភ្នែក និងបេះដូងដែលមិនទាន់បានឃើញពន្លឺថ្ងៃផង ដើម្បីទៅស្វែងរកការសង្រ្គោះជាតិនៅក្នុងកាលៈទេសៈ និងភាពប្រថុយប្រថានខ្ពស់បំផុត។ ការចាប់ផ្តើមដំណើរឆ្ពោះទៅការសង្រ្គោះជាតិរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ១៩៧៧ គឺជាការចាប់ផ្តើមនៃចលនាតស៊ូមួយ គួបផ្សំនឹងចលនាតស៊ូនានាដើម្បីផ្តួលរំលំក្រុមខ្មែរក្រហម និងបញ្ចប់ការកាប់សម្លាប់ ប្រល័យពូជសាសន៍ ទារុណកម្ម និងរបបទាសភាព ហើយផ្តល់ជូនប្រជាជនមកវិញនូវការរស់រានមានជីវិតសាជាថ្មី ជីវភាពថ្លៃថ្នូរ ព្រមទាំងដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពយូរអង្វែងមួយ។ ឯកឧត្តមបន្តថា ក្នុងការចងចាំនេះ គឺបានបង្កប់នូវអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើនសម្រាប់សម្តេចតេជោ ក្នុងនាមជាបុគ្គលផ្ទាល់ ដែលបានឆ្លងកាត់នូវពេលវេលាដ៏លំបាក និងអាក្រក់បំផុតក្នុងជីវិតរបស់លោក។ ការឈឺចាប់សែនវេទនានេះ កាន់តែធ្វើឱ្យលោកពិបាកទ្វេដងក្នុងការខាំមាត់សង្កត់ចិត្ត អត់ទ្រាំនឹងទង្វើដ៏ព្រៃផ្សៃទាំងឡាយដែលខ្លួនលោកផ្ទាល់ និងគ្រួសារដែលជាជនរងគ្រោះមួយក្នុងចំណោមក្រុមគ្រួសាររាប់លានផ្សេងទៀតបានជួបប្រទះ ដើម្បីផ្តោតស្រួចឆ្ពោះទៅការផ្តួលរលំរបបឃោរឃៅមួយនេះ…