គុនល្បុក្កតោ គឺជាក្បាច់គុនដ៏ចំណាស់មួយរបស់ខ្មែរ ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង តាំងពីមុនការមកដល់នៃអរិយធម៌ឥណ្ឌា កាលពីជាង ២ពាន់ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។  «ល្បុក្កតោ» គឺជាបន្សំនៃពាក្យ«ល្បុក្ក»បូកនឹង«តោ»មានន័យថាសត្វតោមហាកម្លាំង ឬមហាថាមពល។ យោងតាមវចនានុក្រមរបស់សម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ល្បុក្កតោជាអាវុធដំបងខ្លីមួយប្រភេទ អបភ្ជាប់នឹងកំផួនដៃសម្រាប់រងនឹងដំបងវែង ឬបុកបុះការពារខ្លួន។ ដូច្នេះគុនល្បុក្កតោ គឺជាក្បាច់គុនមហាកម្លាំងប្រើប្រាស់ នៅក្នុងចម្បាំងប្រឆាំងសត្រូវឈ្លានពាន ដើម្បីការពារប្រទេស ប្រាសាទ គ្រួសារ ស្រុកភូមិ ព្រមទាំងការពារសុវត្តិភាពផ្ទាល់ខ្លួន និងទ្រព្យសម្បត្តិ ទប់ទល់នឹងសត្វសាហាវ។ល។ លើសពីនេះទៅទៀត ភស្តុតាងជាក់ស្តែងនៃប្រវត្តិក្បាច់គុននេះ ត្រូវបានប្រវត្តិវិទូរកឃើញថា មានឆ្លាក់នៅតាមជញ្ជាំងប្រាសាទតាំងពីសតវត្សរ៍ទី៩ ដូចជាប្រាសាទព្រះគោ បន្ទាយស្រី អង្គរវត្ត និងបាពួន។ ក្បាច់គុននេះបានចាក់គ្រឹះយ៉ាងរឹងមាំ នៅក្នុងប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ វប្បធម៌ និងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ហើយបានក្លាយទៅជានិមិត្តរូប នៃអារិយធម៌ខ្មែររហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ កុមារាសុភក្រ្ត័ត្រា អាយុ១១ឆ្នាំ បានអោយដឹងថា គាត់ពិតជាមានចិត្តស្រលាញ់ និងចង់ហាត់ក្បាច់គុនខ្មែរល្បុក្កតោ។ ចង់ចូលរួមអភិរក្ស លើកស្ទួយ និងសិក្សាស្វែងយល់បន្ថែម អំពីអ្វីដែលជាមរតកដូនតាជំនាន់មុន​ បានបន្សល់ទុក កុំអោយបាត់បង់។ បន្ទាប់ពីទំនេរពីការសិក្សានៅសាលាខ្មែរ ជារៀងរាល់ពេលល្ងាចប្អូនតែងតែទៅហាត់ក្បាច់គុនល្បុក្កតោ នៅវត្តថាន់។ កុមារាសុភក្រ្ត័ត្រា…

ចម្លាក់​ គឺរូបឬក្បាច់ដែលគេឆ្លាក់ រចនាឡើងជារូបរាងអោយមើលទៅមានភាពទាក់ទាញ ភាពប្រណិត ល្អឥតខ្ចោះ ព្រោះ​គេ​ប្រើ​ពេលវេលា​​ កំលាំងពលកម្មមនុស្ស ទម្រាំ​អាច​ផលិត​បាន​វត្ថុ​សិល្បៈ​មួយៗ​។ តួយ៉ាងដូចទៅនឹងចម្លាក់ នៅតាមប្រាង្គប្រាសាទបុរាណខ្មែរយើង ដែលដូនតាខ្មែរ បានបន្សល់ទុកស្នាដៃជាច្រើនរាប់មិនអស់ នៅលើតួប្រាសាទ ជញ្ជាំងប្រាសាទ ខ្លោងទ្វារនៃច្រកចេញចូលមានរចនាបទត្រឹមត្រូវ និងការកត់ត្រាចងជាក្បួនខ្នាតច្បាស់លាស់ សម្រាប់កូនចៅតជំនាន់ក្រោយៗ។ បច្ចុប្បន្ន រោង​សិប្បកម្ម​ចម្លាក់​ស្ពាន់ មិនសូវមាន​ច្រើន​ប៉ុន្មាន​ទេ​  ព្រោះត្រូវមានភាព​ប៉ិនប្រសប់​នៃ​ការច្នៃប្រឌិត​ខ្ពស់ អាចធ្វើបានគ្រប់រូបភាព ប្រើពលកម្មយូរថ្ងៃ ឬអាចរាប់ខែ តែកំរៃទាប មិនគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បី​បំពេញតម្រូវការ​លើ​ទីផ្សារ​។ យ៉ាងណា មាន​រោង​សិប្បកម្ម​មួយកន្លែងឋិតនៅភូមិសាលាកាត់សក់ ឃុំវិហារលួង ស្រុកពញាព្ញ ខេត្តកណ្តាល កំពុង​បន្ដដំណើរ​ការផលិត​សិប្បកម្មចម្លាក់ស្ពាន់ដោយដៃ ដើម្បី​រក្សា​អត្តសញ្ញាណ​វប្បធម៌​ខ្មែរ​តទៅ​មុខ។​ អ៊ុំប្រុស យុទ្ធា បានអោយដឹងថា ការធ្វើចម្លាក់ស្ពាន់នេះគឺមិនងាយស្រួលទេ ចំណាយវេលា អត់ធ្មត់ និងមានចិត្តស្រលាញ់ទើបធ្វើបាន។ អ៊ុំប្រុស យុទ្ធា បានបង្រៀនដល់កូន ចៅ ក្មួយៗដែលចង់ចេះនៅចម្លាក់ស្ពាន់ នេះថែមទៀតផង។ អ៊ុំប្រុស យុទ្ធា ក៏បានសំណូមពរដល់បងប្អូនដែលស្រលាញ់ចម្លាក់វប្បធម៌ខ្មែរ ស្នាដៃខ្មែរពិតៗ សូមចូលរួមអភិរក្សនៅអ្វីដែលជាអត្តសញ្ញាណខ្មែរ យកទៅបង្ហាញដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយៗអោយស្គាល់ ចង់ចេះធ្វើតៗគ្នានឹងបង្ហាញស្នាដៃទាំងអស់លើឆាកអន្តរជាតិ ស្គាល់សម្បត្តិវប្បធម៌ថាខ្មែរធ្វើបាន។…

ភួងមាល័យបាយសីខ្មែរ ចែករំលែកចំណេះ ក្នុងការធ្វើមកុដគ្រប់ទម្រង់ ដោយឥតគិតថ្លៃ សម្រាប់អ្នកចង់ចេះធ្វើមកុដ និងគ្រឿងតែងកាយខ្មែរ ដោយបច្ចេកទេសច្នៃប្រឌិតលើទ្រឹស្តីខ្មុកស្មាច់។ លោកតូ និងលោករិទ្ធ ម្ចាស់ហាងភួងមាល័យបាយសីខ្មែរ បានអោយដឹងថា ការចេះធ្វើមកុដគ្រប់ទម្រង់នេះ គឺចេះពីលោកគ្រូប៉ុល មករា និងមានលោកគ្រូអ្នកគ្រូជាច្រើនទៀត ដែលតែងតែផ្តល់យោបល់ និងបង្ហាត់បង្ហាញបន្ថែម។ ភួងមាល័យបាយសីខ្មែរ  បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមការងាររបស់លោក ពិតជាមានមោទនភាពណាស់ ដែលបានកើតជាកូនខ្មែរ លើដែនដីដែលសម្បូរពោរពេញដោយអរិយធម៌ដ៏ថ្លៃថ្លា។ លោកបានបង្រៀន និងចែករំលែកបទពិសោធខ្លះៗ ពីរបៀបធ្វើមកុដ និងគ្រឿងអលង្ការផ្សេងៗ បាន២ជំនាន់មកហើយ និងបើកវគ្គបន្តបង្រៀន និងចែករំលែកបទពិសោធសំរាប់អ្នកចង់ចេះ។ សំរាប់អ្នកស្រលាញ់ ផ្នែកមកុដខ្មែរជាច្រើនទម្រង់ ដោយបច្ចេកទេសច្នៃប្រឌិតលើទ្រឹស្តីខ្មុកស្មាច់ អាចទំនាក់ទំនងលេខទូរសព្ទ ☎️ 069906677 , 011720246 , 0969260165 និង Face Book Page ភួងមាល័យបាយសីខ្មែរ។ លោកក៏សូមបួងសួងដល់បារមីនៃបុព្វបុរសខ្មែរគ្រប់សម័យកាល សូមប្រទាននូវពរជ័យ គំនិត បញ្ញាស្មារតីដល់កុលបុត្រខ្មែរគ្រប់រូប រួបរួមគ្នាសិក្សាស្រាវជ្រាវ ស្រលាញ់ ថែរក្សា និងលើកតម្តើងនូវមរកតវប្បធម៌ជាតិយើងឲ្យកាន់តែផុសត្រដែតរូបរាង មានពន្លឺឡើងគ្រប់ទម្រង់ គ្រប់សម័យកាល…

របាំព្រះរាជទ្រព្យ ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិ របស់អង្គការ (UNESCO) ថ្ងៃទី០៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៣។ របាំ​ព្រះ​រាជ​ទ្រព្យ​ (English: Royal Ballet of Cambodia) ជារបាំ នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានភាពល្បីល្បាញខាង ប្រណិតភាពនៃសំលៀកបំពាក់ នៃការតុបតែងកាយ បំពាក់គ្រឿង មាសប្រាក់ អមទៅដោយក្បាច់រាំ ដែលមានភាពទន់ភ្លន់ ស្រស់ស្អាតគួរជាទីគយគន់ ដែលមើលទៅហាក់ដូចជារបាំរបស់ពពួកទេវៈ ឬ ទេវតា (Devata) ដែលឈានទៅរកលំដាប់ខ្ពស់របស់របាំ ដែលយើងអាចសន្មត់បានថាជា ស្ដេចរបាំ​ ។(របាំ​ព្រះ​រាជ​ទ្រព្យ​) គឺជារបាំ ដែលរាជវង្សខ្មែរ បង្កើតជាទ្រព្យដវិសេស ដើម្បីបង្ហាញពីភាពថ្លៃថ្នូរខ្ពង់ខ្ពស់របស់អ្នករបាំខ្មែរ ដែលជាស្នាព្រះហស្ថ ព្រះមហាក្សត្រីយានី ស៊ីសុវត្ថិ កុសមៈ នារីរ័ត្នសេរីវឌ្ឍនា ដែលច្នៃចេញពី របាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ ក្នុងរាជកាលស្ដេច នរោត្តម ដែលរបាំនេះ បានជាប់ក្នុងបញ្ជីរបេតិភណ្ឌពិភពលោក នៃមរតកអរូបីយតំណាងឲ្យមនុស្សជាតិ របស់អង្គការ (UNESCO) នាថ្ងៃទី ៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៣ ។…

យុវវ័យ កុមារ មហាជនគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ បានងាកមកចាប់អារម្មណ៍សំលៀកបំពាក់បែបបុរាណខ្មែរ ដូចជាសម័យចេនឡា  សម័យមហានគរ សម័យចតុមុខ សម័យលង្វែក សម័យឧដ្តុង ជាដើម។  សំលៀកបំពាក់បែបបុរាណ មើលទៅពិតជាស្រស់ស្អាត គួរអោយចង់គយគន់។ អតីត Miss queen tourism international 2013 កញ្ញា​ចាន់ ​ស្រី​រ័ត្ន​  បានសម្តែងចំណាប់អារម្មណ៍ថា កញ្ញ ពិតរំភើប​រីករាយ​ដែលបានគ្រងនូវសំលៀកបំពាក់បុរាណខ្មែរ និងសូមសរសើរស្នាដៃកូនខ្មែរ ដែលបានច្នៃម៉ូតសំលៀកបំពាក់ និងគ្រឿងអលង្ការល្អឥតខ្ចោះ តាមចម្លាក់អប្សរា លើជញ្ចាំងប្រាសាទអង្គរវត្ត។ កញ្ញាចាន់ ​ស្រី​រ័ត្ន​ សូមផ្តល់កំលាំងចិត្ត និងលើកទឹកចិត្តដល់ក្រុមការងារ ភួងមាល័យបាយសីខ្មែរ ដែលបានខិតខំ សិក្សាស្រាវជ្រាវ អំពីអ្វីដែលជាមរតកខ្មែរ និងច្នៃជាសំលៀកបំពាក់ និងគ្រឿងអលង្ការបែបបុរាណខ្មែរ ដើម្បីបង្ហាញអោយយុវវ័យ និងគ្រប់ស្រទាប់មហាជនបានឃើញ បានស្គាល់ និងបានថតរូបទុកជាអនុស្សាវរីយផងដែរ។ កញ្ញា​ចាន់ ​ស្រី​រ័ត្ន​ បានសំណូមពរអោយយុវជនទាំងអស់ បន្តជួយគាំទ្រ សើកស្ទួយ វប្បធម៌ អរិយធម៌ ដែលបុព្វបុរសយើង បានបន្សល់ទុក និងជួយផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្តាញសង្គមនានា ដើម្បីអោយពិភលោកបានស្គាល់។ តាមជញ្ជាំងប្រាសាទបុរាណ…

ផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌ នៅរាជធានីភ្នំពេញ បានរៀបចំពិធីដាល់អំបុក ដើម្បីអបអរព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុក ចាប់ពីថ្ងៃទី២៩ ៣០ ៣១ តុលា ដល់ថ្ងៃទី១វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។ ពិធីដាល់អំបុកភូមិយើង ក៏មានស្លៀកពាក់បុរាណតាមសម័យកាលនីមួយៗ ដូចជាសម័យលង្វែក សម័យអង្គរ សំលៀកបំពាក់ល្ខោនខោល អប្សរា និងមានសម្តែងល្ខោនស្រមោលស្បែកតូចផងដែរ។ អ្នកស្រីព្រំ ម៉ាច ជាអ្នកខេត្តស្វាយរៀង បានអោយដឹងថា អ្នកស្រីចេះដាល់អំបុក តពីដូនតា មកម្លេះ។អ្នកស្រីប្រាប់ពីរបៀបដាល់អំបុកថា ដំបូងឡើយគឺត្រូវច្រូតស្រូវទុំ យកមកបែន រួចអុំអោយស្អាតអស់ដី បន្ទាប់មកយកទៅលីងអោយឆ្អិនបន្តិច ទើបយកមកបុកក្នុងត្បាល់ ឬហៅថាដាល់អំបុក គឺបុកអោយសំប៉ែត។    លោកគ្រូសក្ខ័រា នាយកសាលាសិល្បៈហ្វូណន បានអោយដឹងថា ការរៀបចំពិធីដាល់អំបុកនេះឡើងដើម្បី បង្ហាញអោយយុវវ័យ និងក្មេងៗជំនាន់ក្រោយបានឃើញ ពីរបៀបដាល់អំបុកខ្មែរ និងអាចស្លៀកពាក់បុរាណខ្មែរ តាមសម័យកាលនីមួយៗ។  សាលាសិល្បៈហ្វូណន តែងតែបង្កើតព្រឹត្តិការណ៍បុរាណនានា ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយអំពីកេរ្តិ៍មរតកដូនតាខ្មែរយើង ដូចជាការស្លៀកពាក់បុរាណ ការបង្ហាត់បង្រៀនផ្នែកតន្ត្រីបុរាណ បង្ហាត់ផ្នែកល្ខោនខោល របាំបុរាណ ជាដើម។ លោកគ្រូសំណូមពរអោយបងប្អូនទាំងអស់ ពិសេសយុវជនជំនាន់ក្រោយ ងាកមកគាំទ្រ…

គុនល្បុក្កតោ គឺជាក្បាច់គុនដ៏ចំណាស់មួយរបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយជនជាតិខ្មែរនៅលើទឹកដីខ្មែរ តាំងពីមុនការមកដល់នៃអរិយធម៌ឥណ្ឌា កាលពីជាង ២ពាន់ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។ គុនល្បុក្កតោ​ ជាក្បាច់គុនបុរាណខ្មែរ​ ដែលត្រូវបានយកទៅប្រើប្រាស់ក្នុងសឹកសង្រ្គាម​ ឬក្នុងការការពារខ្លួន។ គុនល្បុក្កតោត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាផ្លូវការទៅក្នុងយុទ្ធសាស្រ្តការ​​ពារជាតិ​ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ។ អាថាន់ សេនាវីរៈពណ៌ គឺជាយុវជនមួយរូប ដែលស្រលាញ់ក្បាច់គុនបុរាណខ្មែរ ល្បុក្កតោ និងបានហាត់រៀនផងដែរ។ កញ្ញាថុល អាពណ៌ ឬហៅថា អាថាន់ សេនាវីរៈពណ៌ គឺជាឈ្មោះបន្ទាប់ពីទទួលបាន ការហាត់រៀនក្បាច់គុនបុរាណខ្មែរ ល្បុក្កតោ។ កុមារីថុល អាពណ៌ កើតក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ ជាកូនកំព្រាឳពុក រស់ជាមួយតាយាយ ដោយម្តាយជាប់រវល់ធ្វើការរកស៊ី។ ព្រោះតែពាក្យមើលងាយថាកូនអត់ឳ និងការមើលស្រាលពីក្មេងប្រុសៗ កាលពីនៅតូចដូចគ្នា ទើបជំរុញអោយចិត្តចង់ហាត់គុន។ កុមារីថុល អាពណ៌ មានចិត្តស្រលាញ់ និងចង់ហាត់ក្បាច់គុនបុរាណខ្មែរតាំងពីតូចមកម្លេះ ប៉ុន្តែដោយសារមិនមានការគាំទ្រក្រុមគ្រួសារ និងពួកគាត់គិតថាខ្លួនជាស្រី មិនចាំបាច់ហាត់ដូចបុរសនោះទេ។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ នៅឆ្នាំ២០១៧ កញ្ញាថុល អាពណ៌ បានបន្តក្តីស្រមៃរបស់ខ្លួន គឺចូលហាត់ក្បាច់គុនល្បុក្កតោ នៅវត្តថាន់ជាមួយលោកគ្រូឆន ចន្ទ័វីរៈ និងបានហាត់ក្បាច់គុនប្រដាល់ខ្មែរ ជាមួយលោកគ្រូធន់ សុភា…

ជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិក(ASF) ជាជំងឺបង្កដោយវីរុស Asfivirus ដែលស្ថិតនៅក្នុងអំបូរ/គ្រសារ Asfarviridae ហើយជាជំងឺឆ្លងជ្រូកធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាចឆ្លងរាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័ស នៅលើសត្វជ្រូកគ្រប់ប្រភេទ តាមរយៈការចម្លងផ្ទាល់រវាង ជ្រូកស្រុក និងជ្រូកស្រុក, ជ្រូកស្រុក និងជ្រូកព្រៃ និងឆ្លងដោយប្រយោលតាមរយៈមនុស្សប៉ះពាល់ជ្រូកឈឺ ឬងាប់ សាច់ជ្រូក សម្ភារៈនិងមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនសត្វជ្រូក និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ផ្សេងៗទៀត។ ពពួកវីរុសបង្កជំងឺប៉េស្តជ្រកអាហ្វ្រិកនេះ វាអាចរស់នៅបានយូរក្នុងសាច់ជ្រូក ផលិតផលសាច់ជ្រូក និងបរិស្ថានសមស្រប។ ប្រការនេះហើយ ដែលវាធ្វើឱ្យមានការចម្លងជំងឺនេះ ពីតំបន់មួយទៅតំបន់ថ្មីមួយទៀត។ ម្យ៉ាងទៀតជំងឺនេះ វាឆ្លងរាលដាលធ្ងន់ធ្ងរទៅលើសត្វជ្រូក តាមរយៈការឆ្លងផ្ទាល់ និងដោយប្រយោល ហើយវីរុសនេះអាចរស់នៅជុំវិញបរិស្ថាន។ ភាពធន់របស់វីរុសប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិក នៅក្នុងផលិតសាច់ជ្រូកមានដូចជា សាច់ជ្រូកចំណិនមិនបានឆ្អិនល្អ សាច់ឆ្អើរគ្មានឆ្អឹង គ្រឿងក្នុង សាច់ឬសាច់កិន សាច់ក្លាសេ សាច់ប្រឡាក់ សាច់ស្ងួត ស្បែកឬខ្លាញ់ សាច់បង្កក។ វីរុសនៃជំងឺនេះ វាអាចរស់នៅក្នុងពពួកសត្វដង្កែទន់បានយូរ ដែលបង្កជាភាពសាំញាំនៃការចម្លងមេរោគ និងធ្វើឱ្យមានការលំបាកដល់ការលុបបំបាត់ជំងឺបានទាំងស្រុង ពេលខ្លះយើងអាចចំណាយពេលពី២០ ទៅ ៣០ឆ្នាំ (នៅបណ្តាប្រទេសជឿនលឿនមួយចំនួន)។ ប៉ុន្តែ វីរុសបង្កជំងឺប៉េស្តជ្រកអាហ្វិកវាបានបង្កជំងឺធ្ងន់ធ្ងរដែលអត្រាឈឺ និងងាប់រហូតដល់ ១០០% ហើយជំងឺនេះគ្មានថ្នាំព្យាបាល និងវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ការពារទេ…