វាគ្ម័ន៖ កញ្ញា ស៊ុន ស៊ីហនិតនោវី, នាយិកាក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា Technology Solution Development TSD, សមាជិកសកម្មនៃគណៈកម្មាធិការសមាជិកភាពរបស់សមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា ស្ត្រីមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ទាំងនៅក្នុងគ្រួសារនិងសង្គមជាតិ។ ប្រសិនបើយើងក្រឡែកទៅមើលកាលពី ១០ ឆ្នាំមុន នៅក្នុងគ្រួសារមួយ ស្ត្រីយកមានតួនាទីក្នុងការទុកដាក់លុយ មើលថែកូនៗ ទុកដាក់ចង្ក្រាន មើលថែសុខទុក្ខស្វាមីនិងមាតាបិតារបស់គាត់។ គាត់មានការទទួលខុសត្រូវនិងទំនួលខុសត្រូវធំ។ លើសពីនេះទៅទៀត កាលពី១០ ឆ្នាំមុន ស្រ្តីមិនមានសមត្ថភាពក្នុងការរៀនសូត្របានខ្ពង់ខ្ពស់ទេ។ ប៉ុន្តែបើសិនជាយើងមើលមកបច្ចុប្បន្នវិញ ស្ត្រីមានកាតព្វកិច្ចនិងទំនួលខុសត្រូវស្មើគ្នានៅក្នុងក្រុមគ្រួសាមួយរវាងបុរសនិងស្ត្រីដោយយើងប្តូរពាក្យពី “ស្ត្រីបង្វិលចង្ក្រានមិនជុំ” ទៅជា “ស្ត្រីជាឆ្អឹងខ្នងនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិ”។ ឃ្លានេះធ្វើឲ្យស្ត្រីមានមានមុខមាត់ មានអំណាច លើកតម្កើងស្រ្តីឲ្យក្លាយជាអ្នកដឹកនាំ។ ចំពោះការផ្សព្វផ្សាយ យើងមានការផ្សព្វផ្សាយទូលំទូលាយមកហើយ។ ប៉ុន្តែចំពោះឧបសគ្គវិញ យើងនូវតែជួបឧបសគ្គផ្សេងទៀតដែលមិនទាក់ទងនឹងការផ្សព្វផ្សាយ។ ចុងបញ្ចប់ ការលើកតម្កើងអាចធ្វើឡើងបានក្នុងរូបភាពច្រើនជាច្រើនដូចជា អ្នកខ្លះជាដៃគូអាជីវកម្មរបស់ស្រ្តី អ្នកខ្លះជួបជជែកជាមួយស្រ្តី អ្នកខ្លះព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយស្រ្តី។ អ្វីដែលសំខាន់នោះគឺ យើងកុំមើលរំលងវា។ សំណួរទី ១៖ ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម តើកញ្ញាអាចជួយបកស្រាយបានទេ តើស្រ្តីមានតួនាទីសំខាន់យ៉ាងណាដែរដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គមរបស់កម្ពុជា? ស្ត្រីមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ទាំងនៅក្នុងគ្រួសារនិងសង្គមជាតិ។ ពួកគាត់មានកាតព្វកិច្ចក្នុងការបំពេញភារៈកិច្ចរវាងគ្រួសារនិងសង្គមមិនមែនមានតែនៅក្នុងគ្រួសារទេ។ ចំពោះសង្គមជាតិវិញ ពួកគាត់មាននាទីក្នុងការចូលរួមចំណែកធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិយើងរីកចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដូចសព្វថ្ងៃ។ សំណួរទី ២៖ តើតួនាទីរបស់ស្ត្រីក្នុងសង្គមកម្ពុជាយើងបានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងណាដែរពីអតីតកាលរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន?…

របៀងមានន័យថា ការតភ្ជាប់ព្រឹត្តិការណ៍ ឬក៏ការតភ្ជាប់ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។ ដូចនេះ  របៀងវប្បធម៌សំដៅទៅលើការតភ្ជាប់តំបន់ទេសចរណ៍ពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។​ ដើម្បីតភ្ជាប់របៀងវប្បធម៌និងវិស័យទេសចេណ៌ យើងត្រូវពង្រីកសក្ដានុពលតំបន់ទេសចរណ៍ទាំងអស់ដោយមានគោលដៅច្បាស់លាស់។ នៅប្រទេសកម្ពុជា តំបន់ទេសចរណ៍មិនមែនមានតែនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបយើងប៉ុណ្ណោះទេ យើងមាននៅក្នុងគ្រប់ខេត្ត ហើយខេត្តនីមួយៗមានលក្ខណៈពិសេសរៀងៗខ្លួន។ ប្រសិនបើយើងអាចបង្កើតរបៀងវប្បធម៌ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍  ភ្ញៀវទេសចរនឹងអាចស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាន់យូរហើយចំណាយកាន់តែច្រើនផងដែរ។ ការចំណាយទាំងនេះនឹងផ្តល់ជាចំណូលជាច្រើនជូនជាតិនិងប្រជាជនក្នុងតំបន់តាមរយៈការទិញផលិតផលក្នុងស្រុកជាច្រើនប្រភេទ។ ក្រោមការដឹកនាំរបស់វិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ីផ្ទាល់ និងប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាទៅលើវប្បធម៌និងសន្តិភាព យើងបានបោះពុម្ពផ្សាយហើយផ្សព្វផ្សាយរបកគំហើញជាច្រើនទៅលើគេហទំព័ររបស់វិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី  ប៉ុន្តែគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ត្រូវរួមគ្នាធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើការបង្កើតរបៀងវប្បធម៌នេះ ដើម្បីឱ្យវាទទួលបានជោគជ័យ។​ សំណួរទី ១៖ ជាបឋម សូមលោកជួយបកស្រាយថា តើអ្វីទៅជារបៀងវប្បធម៌?មុននឹងចូលដល់ការបកស្រាយថា អ្វីទៅជារបៀងវប្បធម៌? យើងត្រូវស្វែងយល់ពីលំនាំឬកំណកំណើតរបស់វាសិន។ ប្រសិនយើងក្រឡែកទៅមើលប៉ែកអឺរ៉ុបឬប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួន គេបានប្រើប្រាស់ទ្រឹស្ដីរបៀងវប្បធម៌ជាយូរលង់មកហើយ។ ចំពោះស្រុកខ្មែរយើងវិញ ក្រោមការដឹកនាំប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាទៅលើវប្បធម៌និងសន្តិភាពនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី លោកបានធ្វើការស្រាវជ្រាវហើយបានឱ្យនិយមន័យមួយយ៉ាងងាយស្រួល។ ក្នុងនិយមន័យរបស់យើង​ យើងមានពាក្យពីរសំខាន់ៗ, “របៀង” និង “វប្បធម៌” ។ របៀងមានន័យថា ការតភ្ជាប់ព្រឹត្តិការណ៍ ឬក៏ការតភ្ជាប់ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។ នេះសំដៅទៅលើការតភ្ជាប់តំបន់ទេសចរណ៍ពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។ របៀងវប្បធម៌ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឱ្យតំបន់ដំណើរកម្សាន្តមានទីស្នាក់នៅ កន្លែងហូបចុក ត្រឹមត្រូវ។ សំណួរទី ២៖ តើ របៀងវប្បធម៌ លើការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យវប្បធម៌ និងទេសចរណ៍ មានសារៈសំខាន់អ្វីខ្លះ? តើរវាងវិស័យទាំងពីរនះមានទំនាក់ទំនងអ្វីខ្លះ?ដូចបានបញ្ជាក់ខាងលើមក របៀងវប្បធម៌គឺជាការតភ្ជាប់គ្នាពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។​…

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឌីជីថលគឺការរៀបចំអភិបាលកិច្ចមួយទៅលើការកែលំអរ ទៅលើការលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងការផ្តល់សេវាសាធារណៈតាមរយៈការធ្វើបដិវត្តកម្មឌីជីថលនៅក្នុងក្រសួងស្ថាប័ន។ ហើយការធ្វើបដិរត្តកម្មឌីជីថលនេះគឺទាំងជួរមុខនិងជួរក្រោយ។ ពេលដែលយើងនិយាយដល់ការផ្ដល់សេវាសាធារណៈជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺប្រជាពលរដ្ឋគាត់មកសូមសេវានៅជួរមុខប៉ុន្តែនៅពីក្រោយខ្នង ការផ្តល់សេវាហ្នឹងក៏មានដំណើការដើម្បីជំរុញសេវាសាធារណៈដំណើរការតាមប្រព័ន្ធឌីជីថលដែរ។ នៅក្នុងប្រព័ន្ធឌីជីថលនេះ មានទាំងការផ្ដល់សេវាជាសាធារណៈ ទាំងការផ្សារភ្ជាប់ប្រជាជនទៅនឹងការធ្វើការសម្រេចចិត្តនានារបស់រដ្ឋាភិបាល។ ១. អ្វីទៅជារដ្ឋាភិបាលឌីជីថល ហើយតើមូលហេតុអ្វី បានជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបង្កើតឡើងនូវគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឌីជីថល​ ២០២២-២០៣៥​ នេះឡើង ? ពាក់ព័ន្ធទៅដល់សំនួរលោកស្រី ថាតើអ្វីទៅជារដ្ឋាភិបាលឌីជីថល? ខ្ញុំសូមជម្រាបជូន រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឌីជីថលគឺការរៀបចំអភិបាលកិច្ចមួយទៅលើការកែលំអរ ទៅលើការលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងការផ្តល់សេវាសាធារណៈតាមរយៈការធ្វើបដិវត្តកម្មឌីជីថលនៅក្នុងក្រសួងស្ថាប័ន។ ហើយការធ្វើបដិរត្តកម្មឌីជីថលនេះគឺទាំងជួរមុខនិងជួរក្រោយ។ ពេលដែលយើងនិយាយដល់ការផ្ដល់សេវាសាធារណៈជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺប្រជាពលរដ្ឋគាត់មកសូមសេវានៅជួរមុខប៉ុន្តែនៅពីក្រោយខ្នង ការផ្តល់សេវាហ្នឹងក៏មានដំណើការដើម្បីជំរុញសេវាសាធារណៈដំណើរការតាមប្រព័ន្ធឌីជីថលដែរ។ នៅក្នុងប្រព័ន្ធឌីជីថលនេះ មានទាំងការផ្ដល់សេវាជាសាធារណៈ ទាំងការផ្សារភ្ជាប់ប្រជាជនទៅនឹងការធ្វើការសម្រេចចិត្តនានារបស់រដ្ឋាភិបាល។ ជួនកាលទៀត យើងទទួលមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅលើរឿងអ្វីមួយ ដែលយើងមានការបើកចំហឬ ពេលខ្លះទៀតយើងនិយាយពីការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្ត​​ឬក៏ធ្វើគោលនយោបាយដើម្បីបម្រើពលរដ្ឋ ព្រោះពេលណាយើងមានការផ្ដល់សេវាជាសាធារណៈឬក៏អី្វផ្សេងៗទៅជាប្រព័ន្ធ វាធ្វើមានទិន្នន័យ។ តាមរយៈទិន្នន័យហ្នឹង រដ្ឋាភិបាលអាចធ្វើការវិភាគ ដឹងទុកបាននូវតម្រូវការពិតប្រាកដរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីផ្ដល់ជាសេវាជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ ការជំរុញការអភិវឌ្ឍឌីជីថលនឹងនាំឲ្យមានការចូលរួមច្រើនពីប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាល លើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពក្នុងការផ្តល់សេវាសាធារណៈ តម្លាភាព ក៏ដូចជាកាត់បន្ថយពេលវេលា ការចំណាយផ្សេងៗរបស់ប្រជាជននៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាយើង។ ហើយមួយទៀតគឺនៅលើពិភពលោក មិនត្រឹមតែកម្ពុជាយើងទេ ក៏ដូចជាក្នុងតំបន់រដ្ឋាភិបាកជាច្រើនបានដាក់របៀបវារៈកំណែទម្រង់នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលតាមការអភិវឌ្ឍឬក៏ការកសាងសង់រដ្ឋាភិបាលឌីជីថល។ ដូចនេះ ផលបច្ច័យវិជ្ជមាននៃការចាប់យកវិស័យឌីជីថល ឬក៏រដ្ឋាភិបាលឌីជីថល នឹងបានផ្តល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច ប្រជាពលរដ្ឋ សិស្ស និស្សិត និងមនុស្សគ្រប់រូប។ បើយើងមើលមក ថាតើហេតុអ្វីបានជាយើងមានតម្រូវការក្នុងការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលនេះ?…