ឯកឧត្តម ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌កម្ពុជា បានឆ្លើយតបចំពោះប្រតិកម្មរបស់លោក Patrick Murphy អគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ដែលបានប្រតិកម្មចំពោះការកាត់ទោសលោក រ៉ុង ឈុនលើករណីញុះញង់អំពី បញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។

លោក មុត ចន្ថា មនុស្សជំនិតលោកកឹម សុខា បានបញ្ជាក់ថា លុយទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យជាលុយបរិច្ចាគរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ដូច្នេះត្រូវតែបង្វែរទៅបម្រើឱ្យប្រយោជន៍សាធារណៈវិញ ខណៈដែលគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវបានរំលាយ និងផែនការបង្កើតស្ថានីយទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យមិនអាចដំណើរការទៅបាន។

សិទ្ធិមនុស្ស គឺសម្រាប់មនុស្សជាតិ មិនមែនសម្រាប់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch ឬ HRW) នោះឡើយ។ បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សចាំបាច់ត្រូវស្វែងយល់ និងដោះស្រាយដោយឈរលើបរិបទ និងដំណាក់កាលនៃការកសាងប្រជាជាតិ និងរដ្ឋនីមួយៗ។

ភ្នំពេញ:លោក មុត ចន្ថា មនុស្សជំនិតរបស់លោកកឹម សុខា បានថ្លែងថា ដល់ពេលវេលាហើយដែលស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ដូចជា អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (ACU) ចាប់ផ្តើមស៊ើបអង្កេត និងនាំខ្លួនអ្នកពាក់ព័ន្ធឱ្យទទួលខុសត្រូវចំពោះករណីបាត់លុយទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យជិត១លានដុល្លារ ដើម្បីបង្ហាញថា ស្ថាប័នទាំងនេះអនុវត្តច្បាប់ដោយស្មើភាព និងគ្មានការរើសអើង។ ហើយគួរប្តឹងទៅតុលាការស្នើសុំដីកាបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មនុស្សដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ក្នុងការស៊ីញេដកលុយពីធនាគារ គឺលោក យឹម សុវណ្ណ, លោក គី វណ្ណដារ៉ា និងលោកស្រីមូរ សុខហួរ ក៏គួរត្រូវតែបង្កកដូចគ្នា ដោយសារគាត់បានចេញមុខធានាអះអាងពីការមិនបាត់លុយទូរទស្សន៍នេះ។ លោក មុត ចន្ថា បានសរសេរក្នុងហ្វេសប៊ុកនៅថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា នេះថា អតីតមេដឹកនាំគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ស្ទើរតែទាំងអស់បិទមាត់ជិតឈឹងរឿងបាត់មូលនិធិ (លុយ) ទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យជិត១លានដុល្លារ ដោយគិតទាំងការទាំងដើម។ លោក យឹម សុវណ្ណ ជាថ្នាក់ដឹកនាំម្នាក់ដែលគេបានដឹងថាបានស៊ីញ៉េដកលុយពីធនាគារ ហើយគាត់ចេញចូលប្រទេសកម្ពុជា-អូស្រ្តាលីដោយសេរី និងមិនឆ្លើយតបចំពោះការបាត់លុយទូរទស្សន៍ ដែលខ្លួនគាត់ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា បានដកចេញពីធនាគារ។ លោកបន្តថា តើមានរឿងអ្វីនៅពីក្រោយវាំងននខ្មៅនៃការបាត់លុយទូរទស្សន៍នេះ? តើពួកគេបានដឹង ឬមិនបានដឹង? តើពួកគេណាម្នាក់បានទទួលចំណែកពីលុយទូរទស្សន៍នេះទេ? ភាពស្ងាត់ស្ងៀមរបស់ពួកគេចំពោះការបាត់ដំណឹងសូន្យឈឹងនៃលុយទូរទស្សន៍ មានន័យពីយ៉ាង៖ ១)ពួកគេជាមនុស្សស្រឡាញ់គាំទ្រអំពើពុករលួយ…

ក្រោយលើកទ័ពចូល លុកលុយនិងកាន់កាប់អស់រយៈពេល ២០ឆ្នាំក្រោមលេសធ្វើ សង្គ្រាមប្រឆាំងក្រុមបណ្តាញភេរវជននិងផ្តួលរំលំរបបផ្តាច់ការ ទីបំផុតអាមេរិកបានសម្រេចចិត្តដកទ័ពចេញពីអាហ្គានីស្ថានវិញដោយទុកឱ្យប្រជាជននៃប្រទេសនេះរស់តាមយថាកម្មរបស់ខ្លួន។

ភ្នំពេញ : លោកមុត ចន្ថា  បានលាតត្រដាងអំពីមេគំនិតដែលបានផ្តួចផ្តើមឱ្យបង្កើត«គណបក្សបេះដូងជាតិ» ឬ “Cambodia National Heart Party” ត្រូវបានគេដឹងយ៉ាងទូលំទូលាយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសបារាំង គឺ លោក អេង ឆៃអ៊ាង អតីតអនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលបានសុំសិទ្ធិជ្រកកោននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ បច្ចុប្បន្ន លោក អេង ឆៃអ៊ាង កំពុងដេកស៉ីលុយរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកដែលជាប្រាក់បង់ពន្ធរបស់ប្រជាជនអាមេរិកខណៈដែលគាត់កំពុងត្រៀមរៀបចំឯកសារ ធានាយកក្រុមគ្រួសារទាំងមូលទៅរស់នៅលើទឹកដីអាមេរិក។ លោក មុត ចន្ថា ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាមនុស្សជំនិតបំផុតរបស់ លោក កឹម សុខា។ ការលាតត្រដាងនេះ បានធ្វើឡើងតាមរយៈហ្វេសប៊ុករបស់លោក មុត ចន្ថា។ លោក មុត ចន្ថា បន្តថា មិនមែនតែលោក អេង ឆៃអ៊ាង ម្នាក់ទេ ដែលនៅពីក្រោយគណបក្សថ្មីនេះ លោកស្រី មូរ សុខហួរ ក៏បានប្រកាសគាំទ្រការបង្កើតឡើងនូវគណបក្សនេះនៅក្នុងការប្រជុំជាមួយអ្នកគាំទ្រនៅអាមេរិក។ ចំណែកអ្នកនយោបាយរត់ភៀសខ្លួនកំពុងជ្រកកោននៅអាមេរិក និងតាមបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត ក៏កំពុងធ្វើសកម្មភាពគាំទ្រនិងឡង់សេបក្សថ្មីនេះផងដែរ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា សេនារីយោដែលលោក អេង ឆៃអ៊ាង បានគិតគូរៀបចំឡើង រួមមានៈសេនារីយោទី១: បញ្ចេញឱ្យ លោក ថាច់សេដ្ឋា អតីតសមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តយ៍នៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិនយោបាយ ដើម្បីត្រៀមមកដឹកនាំបក្សថ្មីនេះ គឺ «គណបក្សបេះដូងជាតិ» ព្រោះគាត់ក៏ជាប្រធានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមផងដែរ។ រហូតមកដល់ពេលនេះលោក ថាច់សេដ្ឋា រក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ ប៉ុន្តែក៏មិនបានបដិសេធពីការមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយគណបក្សនេះដែរ។  សេនារីយោទី២: ក្រៅពីលោក ថាច់ សេដ្ឋា, លោក អេងឆៃអ៊ាង ក៏បានផ្ចុងផ្តើមឱ្យមនុស្សម្នាក់ដែលមិនធ្លាប់ប្រឡូកក្នុងកិច្ចការនយោបាយដោយផ្ទាល់ឱ្យចូលរួមដឹកនាំបក្សថ្មីនេះ។ តាមការណ៍ឱ្យដឹងមនុស្សវ័យកណ្តាលម្នាក់នេះគឺជាអតីតមន្រ្តីនៃ អង្គការអន្តរជាតិមួយដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញពីប្រទេសកម្ពុជា នៅមុនពេលគណបក្សសង្រ្គោះជាតិត្រូវបានរំលាយ និងជាសមាជិកក្រុមការងារស្រមោល (ឈ្មោះក្លែងក្លាយ) ប្រចាំខេត្តបាត់ដំបង ដែលត្រូវបានលោក អេង ឆៃអ៊ាង ចាត់ទុកជាឈាមថ្មីនិងជាបញ្ញាវន្តដែលអាចប្រម៉ែប្រមូលយុវជនឱ្យចូលរួម និងទាញបានសមានចិត្តពីមជ្ឈដ្ឋានសង្គមស៊ីវិល។ សេនារីយោទី៣: គណបក្សថ្មីនេះនឹងផ្តោតលើការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធនិងកសាងកម្លាំងថ្មីរបស់ខ្លួនដោយមិនធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់មូលដ្ឋានគាំទ្ររបស់អតីតគណបក្សសមរង្ស៉ី បច្ចុប្បន្នគណបក្សភ្លើងទៀនឡើយ ប៉ុន្តែមុខព្រួញរបស់គណបក្សនេះគឺកៀរគរ កម្លាំងគាំទ្រពីគណបក្សផ្សេងៗ ដូចជា គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច យុវជន ជាដើម។នេះជាសេនារីយោ បន្លំបំភ័ន្តភ្នែកដើម្បីធ្វើឱ្យគេយល់ច្រឡំថាបក្សបេះដូងជាតិមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀនដែលជាដៃគូក្នុងអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ សំដៅបញ្ចៀសនូវការចោទប្រកាន់ពីអំពើក្បត់ភាពជាដៃគូនិងការថ្កោលទោសពីអ្នកគាំទ្ររបស់អតីត គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។  សេនារីយោទី៤:  លោក អេង ឆៃអ៊ាង បញ្ឆេះឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលដឹកនាំដោយអតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភាចំនួន ១០រូបចាប់ផ្តើមរៀបចំកែប្រែរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ និងចុះធ្វើសកម្មភាពពង្រឹងរចនាសម្ព័ន្ធនិងកម្លាំងនៅមូលដ្ឋានតាមរយៈការចុះចែកអំណោយដោយលោក ទាវ វណ្ណុល ប្រធានគណបក្សនេះ។  ការចុះចែកអំណោយជាស្បៀងឧបភោគគាប់ជួននឹងយុទ្ធនាការលក់ប័ណ្ណនាឡិការបស់លោកសម រង្ស៉ីដែលប្រមូលបាន ប្រាក់ជាង២០ម៉ឺនដុល្លារ ដែលគេដាក់ការសង្ស័យយ៉ាងខ្លាំងថាគឺជាលុយបានមកពីយុទ្ធនាការលក់ប័ណ្ណនាឡិកា ដៃម៉ាកកាស្យូរបស់លោកសម រង្ស៉ីព្រោះរហូតមកទល់ពេលនេះគេមិនឃើញសកម្មភាពផ្តល់ជំនួយដល់ជនរងគ្រោះដោយ ជំងឺកូវីដ-១៩ ដូចគាត់បានអះអាងឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀតដោយសារបញ្ហាផ្លូវច្បាប់គ្មានបុគ្គលណាម្នាក់ហ៊ានចេញមុខទទួលលុយពីលោកសមរង្ស៉ីដើម្បីចែកអំណោយឡើយ។ដូច្នេះគេអាចធ្វើតាមរបៀបបន្លំភ្នែកថាជាជំនួយរបស់សប្បុរសជននៅក្រៅប្រទេសជំនួសវិញ។ ចំណុចនេះហើយដែលលោក ទាវ វណ្ណុល បានអះអាងនៅពេលចែកអំណោយជាស្បៀងឧបភោគ។ លោក ជា គឹមលី ប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិប្រចាំអាមេរិកខាងជើងនិងអាមេរិកកាំង (CNRP NORTH AMERICA-AMERICA) ត្រូវបានគេដឹងថានឹងមកចូលរួមដឹកនាំបក្សភ្លើងទៀន។ សេនារីយោទី៥: អ្នកកនយោបាយជាប់បម្រាមនៃកូតាអតីតគណបក្សសមរង្ស៉ី បច្ចុប្បន្នគណបក្សភ្លើងទៀតត្រូវបានប្រាប់ឱ្យ នៅស្ងៀមរង់ចាំរហូតបញ្ចប់បម្រាមហាមធ្វើនយោបាយ នៅក្រោយពាក់កណ្តាលខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។ ជាមួយគ្នានេះ លោក អេង ឆៃអ៊ាង បានអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តវៃស្មៅបង្អើលពស់ដោយជំរុញឱ្យអ្នកនយោបាយជាប់បម្រាមកម្រិតធម្យមសាកល្បង ដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិនយោបាយ មានជាអាទិ៍ លោក ជូ ជុងងី, លោក ញឹម គឹមញុល និងលោក ស៊ុន ចន្ធីដើម្បីចង់ដឹងប្រតិកម្ម តប។ ជាលទ្ធផល បុគ្គលទាំងបីនាក់នេះត្រូវបានបដិសេធចំពោះសំណើសុំសិទ្ធិនយោបាយដោយហេតុផលរំលោភសាល ដីការបស់តុលាការកំពូល ស្តីពីការរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ខែវិច្ឆិកា  ឆ្នាំ២០១៧។ សេនារីយោទី៦: បន្ទាប់ពីគណបក្សបេះដូងជាតិបានប្រមូលផ្តុំកម្លាំងគាំទ្រពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗរួចហើយគណបក្សនេះនឹងត្រូវ ប្រកាសបញ្ចូលជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន (អតីតគណបក្សសមរង្ស៉ី)នៅប៉ុន្មានខែមុនការបោះឆ្នោតជ្រើសរើស ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ដើម្បីបូកផ្គួបនិងបង្កើនកម្លាំងគាំទ្រឱ្យគណបក្សភ្លើទៀនឱ្យក្លាយជាគណបក្សប្រកួតប្រជែងមួយដែលមានកម្លាំងខ្លាំងប្រហាក់ប្រហែលនៅមុនពេលរួបរួមជាមួយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានបង្កើតជាគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២។ សេនារីយោទី៧: ក្រុមអ្នកនយោបាយនិរទេសខ្លួន មានដូចជាលោកសម រង្ស៉ី, លោកអេង ឆៃអ៊ាង, លោកស្រីមូរ សុខហួរ, លោកហូរ វ៉ាន់, លោកឡុង រី ជាដើមដើរតួនាទីជាអ្នកកៀរគរប្រភពហិរញ្ញវត្ថុគាំទ្រដល់ប្រតិបត្តិការកសាងរចនាសម្ព័ន្ធនិង កម្លាំងរបស់គណបក្សបេះដូងជាតិ និងត្រៀមបម្រុងសម្រាប់យុទ្ធនាការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតសភា ឆ្នាំ២០២៣។ ភស្តុតាងអាចបញ្ជាក់ថាប្រាក់ជាង២០ម៉ឺនដុល្លារបានពីការលក់ប័ណ្ណ នាឡិកា ប្រាក់ជាង ៣០ម៉ឺនដុល្លារប្រមូលបានពីផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍ ៩ វិច្ឆិកា ២០១៩ និងលុយទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យជិត ១លានដុល្លារ គិតទាំងការទាំងដើមអាចនឹងត្រូវបានគេយកមកបណ្តាក់ទុនក្នុងគណបក្សភ្លើងទៀនដើម្បីបប្រកួតប្រជែងក្នុង ការបោះឆ្នោតទាំងពីរនៅពេលខាងមុខ។ សេនារីយោទី៨: យុទ្ធសាស្រ្តរបស់លោក អេង ឆៃអ៊ាងគឺស្វែងរកអំណាចនយោបាយជាថ្មីដើម្បីដាក់សម្ពាធលើគណបក្ស កាន់អំណាចឱ្យចរចាជាមួយលោកសម រង្ស៉ី អាចឱ្យគាត់និងគូកនវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសវិញ។  លោក ចន្ថា បានលើកឡើងថា អំពើក្បត់ដៃគូនយោបាយនេះបង្ហាញកាន់តែច្បាស់ឡើងនៅពេលគណបក្សភ្លើងទៀនប្រកាសធ្វើសមាជកែប្រែរចនាសម្ព័ន្ធនិងថ្នាក់ដឹកនាំឡើងវិញ។ តាមពិតគណបក្សភ្លើងទៀន គ្រាន់តែជាបក្សចាំផ្ទះដូចគ្នានឹងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ព្រោះបក្សទាំងពីរបានច្របាច់កម្លាំងចូលគ្នាបង្កើតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិរួចទៅហើយ។ការបង្កើតឡើងនូវ គណបក្សបេះដូងជាតិ គឺជាល្បិចបៀរបីសន្លឹក ដើម្បីបំភ័ន្តភ្នែកគេចចេញពីការចោទប្រកាន់ពីអំពើក្បត់ដៃគូនយោបាយ ខណៈដែលបក្សនេះមានចេតនាប្រមូលផ្តុំកម្លាំងថ្មី ដើម្បីយកទៅបូកជាមួយកម្លាំងបក្សភ្លើងទៀន។  លោក មុត ចន្ថា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា រឿងពិតមិនអាចប្រកែកបាន លោកសម រង្ស៉ីនិងគូកននៅក្រៅប្រទេសបានក្បត់ ជាមួយលោកកឹម សុខា ជាយូរមកហើយ ចាប់តាំងពីការចេញទៅបង្កើតចលនាសង្រ្គោះជាតិ នៅដើមឆ្នាំ២០១៨ និងការដណ្តើមយកដំណែងជាប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ នៅចុងឆ្នាំ២០១៨ ពីសំណាក់លោកសម រង្ស៉ី និងគូកននៅក្រៅប្រទេស៕  ដោយ: ពលជ័យ