-
AVIVoice Ep107: យុទ្ធសាស្រ្តសន្តិសុខជាតិថ្មីរបស់ជប៉ុន និងផលប៉ះពាល់ចំពោះតំបន់និងពិភពលោក
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២២ ជប៉ុនក្រោមរដ្ឋបាលរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Fumio Kishida បានប្រកាសដាក់ចេញនូវយុទ្ធិសាស្រ្តសន្តិសុខជាតិថ្មី ក្នុងការពង្រឹងសមត្ថភាពការការពារសន្តិទាំងថ្នាក់ជាតិ និងតំបន់ក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូលផងដែរ។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ បណ្ឌិត Neth Thida Chanthima បានពន្យល់ជាមូលដ្ឋានអំពីសន្តិសុខជាតិរបស់ជប៉ុន និងសារៈសំខាន់ចំពោះវិស័យការពារជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុន ក៏ដូចជាផលប៉ះពាល់នៃយុទ្ធសាស្រ្តថ្មីនេះចំពោះតំបន់ និងពិភពលោកទាំងមូលផងដែរ។ សំណួរទី១៖ ប្រទេសជប៉ុនទើបតែបង្ហាញយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីរបស់ខ្លួនស្តីពីសន្តិសុខជាតិកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Fumio Kishida។ ជាដំបូង ដើម្បីពង្រីកការយល់ដឹងអំពីប្រធានបទនេះ សូម (វាគ្មិន) សង្ខេប និងពន្យល់អំពីនិយមន័យនៃយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុននេះ ហើយតើវាមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាចំពោះវិស័យការពារជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុន ក៏ដូចជាក្នុងតំបន់? ដូចដែលយើងដឹងនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ ប្រទេសជប៉ុនបានបង្ហាញយុទ្ធសាស្រ្តសន្តិសុខជាតិនិងការពារជាតិថ្មីមួយ ដែលជាសញ្ញាមួយនៃយោធាដ៏ធំបំផុតដែលបានបង្កើតឡើងចាប់តាំងពីសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីស្វែងរកការឆ្លើយតបរបស់ប្រទេសទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់នៅក្នុងបរិយាកាសសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីមកលើអ៊ុយក្រែន និងឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពងាយរងគ្រោះកាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់ជប៉ុនជាមួយប្រទេសជិតខាង។ ជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខថ្មីនេះ ប្រទេសជប៉ុនបានអនុម័តឯកសារថ្មីចំនួនបីគឺ៖ យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិ គោលការណ៍ណែនាំកម្មវិធីការពារជាតិ និងកម្មវិធីការពារពាក់កណ្តាលអាណត្តិ ដែលផ្តល់ការណែនាំជាយុទ្ធសាស្ត្រកម្រិតខ្ពស់បំផុតសម្រាប់ផ្នែកការទូត ការពារជាតិ សន្តិសុខសេដ្ឋកិច្ច បច្ចេកវិទ្យា អ៊ីនធឺណិត និងភាពវៃឆ្លាតក្នុងទសវត្សរ៍ក្រោយ។ យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិថ្មីនេះ គឺជាការធ្វើឱ្យទាន់សម័យដ៏សំខាន់មួយទៅលើយុទ្ធសាស្ត្រដំបូងដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ…
-
Cambodia2050 Ep51: របៀងវប្បធម៌ និងការអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ នៅកម្ពុជា
របៀងមានន័យថា ការតភ្ជាប់ព្រឹត្តិការណ៍ ឬក៏ការតភ្ជាប់ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។ ដូចនេះ របៀងវប្បធម៌សំដៅទៅលើការតភ្ជាប់តំបន់ទេសចរណ៍ពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។ ដើម្បីតភ្ជាប់របៀងវប្បធម៌និងវិស័យទេសចេណ៌ យើងត្រូវពង្រីកសក្ដានុពលតំបន់ទេសចរណ៍ទាំងអស់ដោយមានគោលដៅច្បាស់លាស់។ នៅប្រទេសកម្ពុជា តំបន់ទេសចរណ៍មិនមែនមានតែនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបយើងប៉ុណ្ណោះទេ យើងមាននៅក្នុងគ្រប់ខេត្ត ហើយខេត្តនីមួយៗមានលក្ខណៈពិសេសរៀងៗខ្លួន។ ប្រសិនបើយើងអាចបង្កើតរបៀងវប្បធម៌ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ ភ្ញៀវទេសចរនឹងអាចស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាន់យូរហើយចំណាយកាន់តែច្រើនផងដែរ។ ការចំណាយទាំងនេះនឹងផ្តល់ជាចំណូលជាច្រើនជូនជាតិនិងប្រជាជនក្នុងតំបន់តាមរយៈការទិញផលិតផលក្នុងស្រុកជាច្រើនប្រភេទ។ ក្រោមការដឹកនាំរបស់វិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ីផ្ទាល់ និងប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាទៅលើវប្បធម៌និងសន្តិភាព យើងបានបោះពុម្ពផ្សាយហើយផ្សព្វផ្សាយរបកគំហើញជាច្រើនទៅលើគេហទំព័ររបស់វិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី ប៉ុន្តែគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ត្រូវរួមគ្នាធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើការបង្កើតរបៀងវប្បធម៌នេះ ដើម្បីឱ្យវាទទួលបានជោគជ័យ។ សំណួរទី ១៖ ជាបឋម សូមលោកជួយបកស្រាយថា តើអ្វីទៅជារបៀងវប្បធម៌?មុននឹងចូលដល់ការបកស្រាយថា អ្វីទៅជារបៀងវប្បធម៌? យើងត្រូវស្វែងយល់ពីលំនាំឬកំណកំណើតរបស់វាសិន។ ប្រសិនយើងក្រឡែកទៅមើលប៉ែកអឺរ៉ុបឬប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួន គេបានប្រើប្រាស់ទ្រឹស្ដីរបៀងវប្បធម៌ជាយូរលង់មកហើយ។ ចំពោះស្រុកខ្មែរយើងវិញ ក្រោមការដឹកនាំប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាទៅលើវប្បធម៌និងសន្តិភាពនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី លោកបានធ្វើការស្រាវជ្រាវហើយបានឱ្យនិយមន័យមួយយ៉ាងងាយស្រួល។ ក្នុងនិយមន័យរបស់យើង យើងមានពាក្យពីរសំខាន់ៗ, “របៀង” និង “វប្បធម៌” ។ របៀងមានន័យថា ការតភ្ជាប់ព្រឹត្តិការណ៍ ឬក៏ការតភ្ជាប់ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។ នេះសំដៅទៅលើការតភ្ជាប់តំបន់ទេសចរណ៍ពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។ របៀងវប្បធម៌ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឱ្យតំបន់ដំណើរកម្សាន្តមានទីស្នាក់នៅ កន្លែងហូបចុក ត្រឹមត្រូវ។ សំណួរទី ២៖ តើ របៀងវប្បធម៌ លើការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យវប្បធម៌ និងទេសចរណ៍ មានសារៈសំខាន់អ្វីខ្លះ? តើរវាងវិស័យទាំងពីរនះមានទំនាក់ទំនងអ្វីខ្លះ?ដូចបានបញ្ជាក់ខាងលើមក របៀងវប្បធម៌គឺជាការតភ្ជាប់គ្នាពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។…
-
AVIVoice Ep106:ការរំលឹកខួបលើកទី៤៥ នៃទំនាក់ទំនងអាស៊ាន និងសហភាពអឺរ៉ុប និងមាគ៌ាអនាគតសម្រាប់ទំនាក់ទំនងអង្គការតំបន់ទាំងពីរ
ទំនាក់ទំនងរវាងសហគមន៍ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) និងសហភាពអឺរ៉ុបបានឈានមកដល់រយៈពេល៤៥ឆ្នាំ ដែលនេះបានបង្ហាញអំពីភាពរឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងរបស់អង្គការតំបន់ទាំងពីរ។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធិ បានពន្យល់អំពីសារៈសំខាន់នៃទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងសហភាពអឺរ៉ុប ដោយបានបង្ហាញអំពីសក្តានុពលនៃការអភិវឌ្ឍន៍និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងតំបន់និងតំបន់ ក៏ដូចជាបង្ហាញអំពីចក្ខុវិស័យរបស់មេដឹកនាំរបស់អង្គកាតតំបន់ទាំងពីរនេះផងដែរ។ សំណួរទី១៖ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ សហគមន៍ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) បានរៀបចំនូវកិច្ចប្រជុំកំពូលរំលឹកខួបអនុសាវរីយ៍អាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីអបអរខួបលើកទី៤៥ នៃទំនាក់ទំនងរវាងអង្គការតំបន់ទាំងពីរ នៅឯទីក្រុងប្រ៊ុចសែល ប្រទេសប៊ែលហ្សិក ដែលកម្ពុជាបានធ្វើជាសហប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំនេះជាមួយនឹងឯកឧត្ដម Charles Michel ដែលជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបផងដែរ។ ជាបឋម ខ្ញុំអាចសូមឱ្យលោកបណ្ឌិតជួយរំលេចសង្ខេបអំពីទំនាក់ទំនងកន្លងមកក្នុងរយៈពេល៤៥ឆ្នាំ រវាងសហភាពអឺរ៉ុប និងអាស៊ានយើងនេះ បាទសូមអញ្ជើញលោកបណ្ឌិត។ លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ៖ អង្គការតំបន់អាស៊ាន និង EU សហគមន៍អឺរ៉ុប គឺជាអង្គការពីរ ដែលលេចធ្លោនៅក្នុងពិភពលោក ហើយក៏ជាអង្គការពីរដែលមានភាពជោគជ័យច្រើន គឺនៅក្នុងការជំរុញស្ថេរភាពសន្តិសុខក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាការធ្វើនូវសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងការតភ្ជាប់នៅក្នុងតំបន់ ហើយតំបន់ទាំងពីរនេះបានមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាអស់រយៈពេល ៤៥ឆ្នាំ និងពីរឆ្នាំកន្លងទៅនេះ យើងឃើញថាអង្គការទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាទៅលើ ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីទៅជា ទំនាក់ទំនងយុទ្ធសាស្រ្ត។ នេះគឺជា ជំហានវិជ្ជមាននៃទំនាក់ទំនងទាំងពីរ ដោយពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ គឺពង្រឹងទំនាក់ទំនងស៊ីជម្រៅទៅលើវិស័យផ្សេងៗ។…
-
AVD Ep24: The Evaluation of Cambodia’s ASEAN Chairmanship in 2022
Guest Speaker: Dr. Joseph Matthews, Senior Professor, Beltei International University Host: Ms. CHHOUN Sreynou Cambodia has completed its role as ASEAN Chairmanship in 2022 with pride and joy. After all the hard work and commitment of the Royal Government of Cambodia, along with the continuous supports from ASEAN member states, Cambodia’s third ASEAN chairmanship can…
-
AVIVoice Ep105: យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោមរដ្ឋបាលរបស់លោក ចូ បៃដិន
រដ្ឋាភិបាលស.រ.អ.របស់លោក ចូ បៃដិន ទើបតែបានដាក់ចេញនូវសៀវភៅយុទ្ធសាស្រ្តសន្តិសុខជាតិថ្មីរបស់ខ្លួន ដើម្បីជាផែនទីចង្អុលបង្ហាញសម្រាប់ការអនុវត្តជារួមនៅក្នុងការថែរក្សាទៅលើផ្នែកសន្តិសុខជាតិស.រ.អ.។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ លោក បោង ច័ន្ទសម្បត្តិ បានពន្យល់អំពីខ្លឹមសារគោលនៃសៀវភៅយុទ្ធសាស្រ្តសន្តិសុខជាតិថ្មីរបស់ស.រ.អ.ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ចូ បៃដិន និងឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីចក្ខុវិស័យសន្តិសុខនាពេលអនាគតសម្រាប់ស.រ.អ. ក៏ដូចជាតំបន់ និងពិភពលោកទាំងមូលផងដែរ។ កម្រងសំណួរ – ចម្លើយលើប្រធានបទ សំណួរទី១៖ កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក នៃរដ្ឋបាលលោកចូបៃដិនបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីមួយ ដើម្បីជាផែនទីចង្អុលបង្ហាញសម្រាប់ការអនុវត្តជារួមនៅក្នុងការថែរក្សាទៅលើផ្នែកសន្តិសុខជាតិរបស់ខ្លួន។ ជាបឋម ថាតើអ្វីទៅដែលជាយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ? ពីដំបូងមុននឹងយើងមើលទៅលើ ថាតើយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិរបស់រដ្ឋបាលលោកបៃដិនបានដាក់ចេញនូវគោលការណ៍ក៏ដូចជាចំណុចអ្វីខ្លះ យើងគួរតែមើលសិនថាតើអ្វីទៅគឺជាឯកសារមួយនេះ។ បើសិនជាយើងមើលទៅលើប្រភពដើមរបស់វា យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាឯកសារមួយដែលអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ មានន័យថាសេតវិមានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក គឺត្រូវតែបញ្ជូនទៅឱ្យសភារបស់ខ្លួនដើម្បីផ្តល់ ដំណឹងទៅដល់សមាជិកសភាឱ្យដឹង ថាតើអំណាចនីតិប្រតិបត្តិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមាននូវអ្វីទៅដែលជាយុទ្ធសាស្ត្ររួមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ជាទូទៅឯកសារនេះបើយោងតាមច្បាប់មាត្រាទី៦០៣នៃច្បាប់ក្នុងការកំណែទម្រង់ក្រសួងការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិកឆ្នាំ១៩៨៦ បានចែងថាឯកសារនេះគួរតែបញ្ជូនពីអំណាចនីតិប្រតិបត្តិទៅកាន់សភាជារៀងរាល់ឆ្នាំ ប៉ុន្តែកន្លងចាប់ពីឆ្នាំ១៩៨៧មកដល់ថ្ងៃនេះគឺថាប្រធានាធិបតីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក គឺមិនបានបញ្ជូនទៅជារៀងរាល់ឆ្នាំទេ គឺតែងតែមានការចន្លោះពី៣ឆ្នាំ ២ឆ្នាំ ហើយជួនកាលទៅដល់៤ឆ្នាំផងដែរ។ ក្នុងឯកសារនេះ គឺកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែតុលាឆ្នាំ២០២២ថ្មីៗនេះ ដូចបានលើកឡើងអម្បាញ់មិញ រដ្ឋបាលលោកចូបៃដិនបានដាក់ឯកសារសន្តិសុខជាតិលើកដំបូងរបស់ខ្លួន ក្នុងនោះគឺបានចែងអំពីអត្ថប្រយោជន៍ គោលដៅ ក៏ដូចជាចក្ខុវិស័យរបស់ខ្លួនក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកចូបៃដិនផងដែរ។ សំណួរទី២៖ តើមានអ្វីដែលជាចំណុចថ្មីក៏ដូចជាការប្រែប្រួលទៅលើយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិ នៅក្នុងសៀវភៅថ្មីមួយនេះ ហើយវាបានឆ្លុះបញ្ចាំងអ្វីខ្លះអំពីគោលបំណងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក…
-
Cambodia2050 Ep50: ក្របខណ្ឌគោលនយោបាយជាតិផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ២០២២-២០៣៥
ផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច សំដៅទៅលើសេដ្ឋកិច្ចមួយដែលមានផលិតភាពខ្ពស់។ វាសំដៅទៅលើសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចជាទូទៅដូចជា ការលក់ដូរ ដឺងជញ្ជូន ហើយប្រតិបត្តិនៃផលិតកម្មឬអាជីវកម្ម សេវាកម្ម មានសមត្ថភាពខ្ពស់និងស្ថិរភាព។ ផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ចមានទស្សនៈទានថា ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីសម្រេចសេដ្ឋកិច្ចជាប្រព័ន្ធ មាននិរន្តរភាពនិងស្ថេរភាពខ្ពស់។ ចំពោះក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយគឺយើងចង់លើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ច ផ្តល់ជូននូវសន្ដិសុខសេដ្ឋកិច្ច និងវិបុលភាពសង្គមឬសុខុមាភាពសង្គមជូនប្រជាជន។ យើងឃើញថា ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ជាមួយកត្តាដទៃទៀត សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាបានធ្លាក់មួយកម្រិតពី ៧% ដល់ -៣% ទោះយ៉ាងណាក្តី បច្ចុប្បន្ននេះ យើងកំពុងងើបនេះឡើងវិញហើយ កើនឡើងដល់ ៣% ហើយធនាគារពិភពក៏បានព្យាករថា សេដ្ឋកិច្ចយើងនឹងអាចឡើងដល់ ៤.៨។ អាស្រ័យហេតុនេះ បានជារាជរដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់អាទិទេពដល់ផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច។ ដើម្បីលើកកម្ពស់វិស័យសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសកម្ពុជា គណៈកម្មការផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ចជាតិកម្ពុជានឹងទទួលបន្ទុកអភិវឌ្ឍនិងតាមដានសកម្មភាពទាំងអស់ដោយមានសមាសសភា ២៣ ក្រសួង ក្រៅពីនេះមាន វិស័យឯកជន ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវជាមួយនឹងសាកលវិទ្យាល័យផ្សេងៗផងដែរដើម្បីបង្កើតគោលនយោបាយឱ្យមានប្រស័ទ្ធភាព។ សំណួរទី ១៖ តើអ្វីទៅជាផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច? ផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច គឺជាសេដ្ឋកិច្ចមួយដែលមានផលិតភាពខ្ពស់។ យើងសំដៅទៅលើសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចជាទូទៅដូចជា ការលក់ដូរ ដឺងជញ្ជូន ហើយប្រតិបត្តិនៃផលិតកម្មឬអាជីវកម្ម សេវាកម្ម មានសមត្ថភាពខ្ពស់និងស្ថិរភាព។ បន្ថែមពីនេះទៀត វាសំដៅទៅលើគំរូសេដ្ឋកិច្ចក៏ដូចជានិរន្តរកម្មនៃសេចដ្ឋកិច្ច។ នេះមានន័យថាខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់សេដ្ឋកិច្ចយើងត្រូវមានលក្ខណៈថេរ។ ហើយវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនីមួយៗត្រូវទ្រទ្រង់គ្នា។ សេដ្ឋកិច្ចមានពីរផ្នែក៖ មួយខាងផលិតកម្ម មួយពីខាងសេវាកម្មដោយទាំងពីរនេះត្រូវទ្រទ្រង់គ្នាទៅវិញទៅមកដើម្បីឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។…
-
AVIVoice Ep104:ការឆ្លុះបញ្ចាំងទៅលើលទ្ធផល នៃកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន-បូក
កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន (ADMM) និងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូក (ADMM-Plus) បានពាំនាំមកនូវលទ្ធផលផ្លែផ្ការជាច្រើន និងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការការពារជាតិក្នុងតំបន់ និងជាមួយប្រទេសជាដៃគូដទៃទៀត ក្រោមមូលបទ «សាមគ្គីភាព ដើម្បីសន្តិខុសប្រកបដោយភាពសុខដុម»។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធិ បានរៀបរាប់អំពីរបៀបវារៈនិងលទ្ធផលសម្រេចបាននៃកិច្ចប្រជុំនេះ និងបង្ហាញអំពីចក្ខុវិស័យរបស់អាស៊ានក្នុងការលើកស្ទួយវិស័យការពារជាតិ សម្រាប់សន្តិភាព និងវិបុលភាពក្នុងតំបន់។ ក្នុងឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាទទួលបាននូវភារកិច្ចធ្ងន់ និងសំខាន់ៗជាច្រើនក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានប្ដូរវេន ដែលបានរៀបចំកិច្ចប្រជុំនានាក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន ដែលចុងក្រោយនេះបន្ទាប់ពីកម្ពុជាបានបញ្ចប់នូវកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤០ និង៤១ ក៏ដូចជាកិច្ចប្រជុំមហាសន្និបាទអន្តរសភាអាស៊ានលើកទី៤៣ កម្ពុជាក៏បានបិទបញ្ចប់នូវកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានលើកទី១៦និងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូកលើកទី៩ ក្រោមមូលបទ «សាមគ្គីភាព ដើម្បីសន្តិសុខប្រកបដោយភាពសុខដុម»ដែលកិច្ចប្រជុំនេះដឹកនាំដោយសម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំផងដែរ។ សំណួរទី១៖ ជាបឋម តើកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាស៊ានបូកមានរបៀបវារៈដូចម្ដេចខ្លះ? និងបានពិភាក្សាទៅលើបញ្ហា ក៏ដូចជាស្វែងរកដំណោះស្រាយអ្វីខ្លះចំពោះបញ្ហាទាំងនោះ? កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ អាស៊ាន-បូក គឺជាយន្តការមួយសំខាន់ នៅក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន ដើម្បីជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកវិស័យការពារជាតិ ផ្នែកយោធា នៅក្នុងតំបន់ និងក្រៅតំបន់។ គឺយើងមានបូក យើងមានបណ្តាប្រទេសដែលជាសមាជិកនូវកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា គឺមានប្រទេសទាំង ៨ ដូចនេះគឺ អាស៊ាន-បូក ៨។ ដែលនេះគឺជាយន្តការមួយដើម្បីជំរុញនូវការផ្លាស់ប្តូរគំនិត…
-
AVD Ep23: Malaysia’s New Prime Minister and Implications for Cambodia-Malaysia Relations
Host: CHHOUN Sreynou On November 24, 2022, Anwar Ibrahim became the 10th prime minister of Malaysia ending years long of uncertainty in top leadership. Nevertheless, he came into power amid challenges not only external challenges like war and intensification in security issues but the internal division of domestic politics. In relation to this, Malaysia is…
-
AVIVoice Ep103: គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល (GSI) របស់ប្រទេសចិន ក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាពក្នុងយុគសម័យថ្មី
វិស័យសន្តិសុខនៅក្នុងបរិបទនៃការប្រកួតប្រជែងមហាអំណាចបច្ចុប្បន្ន កំពុងតែមានការកើនឡើងនូវយុទ្ធសាស្រ្តជាបន្តបន្ទាប់។ ជាក់ស្ដែងប្រទេសចិនក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ស៊ី ទើបតែបានដាក់ចេញនូវគំនិតផ្ដួចផ្ដើមថ្មីមួយគឺ «គំនិតផ្ដួចផ្ដើមសន្តិសុខសកល – Global Security Initiatives» ដែលនឹងផ្ដោតទៅលើការថែរក្សាសន្តិសុខរួមទាំងជាតិ តំបន់ និងអន្តរជាតិ។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ កញ្ញា លី ន័ររី នឹងបកស្រាយអំពីចក្ខុវិស័យរបស់ប្រទេសចិនលើគំនិតផ្ដួចផ្ដើមនេះចំពោះសន្តិសុខសកលជារួម និងផលប៉ះពាល់ទៅកាន់ការប្រកួតប្រជែងមហាអំណាច។ សំណួរទី១៖ តើអ្វីជាគំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល ឬដែលហៅថាGSIនេះ? តើអ្វីទៅជាចក្ខុវិស័យរបស់ប្រទេសចិនក្នុងការបង្កើតឡើងនូវគំនិតផ្ដួចផ្ដើមសន្តិសុខសកលនេះឡើង? គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល ឬ Global Security Initiative (GSI) នេះ ជាយុទ្ធសាស្រ្តថ្មីមួយក្នុងគោល នយោបាយការបរទេសរបស់ចិន ដែលលោកប្រធានាធិបតី ស៊ី ជីនពីងបានដាក់ចេញអំឡុងពេលវេទិកា Boao សម្រាប់សន្និសីទអាស៊ីប្រចាំឆ្នាំ 2022។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ មានចរិតលក្ខណៈស្របតាមគោលនយោបាយការបរទេសថ្មី របស់ចិន។ ជាក់ស្តែង GSI ផ្តោតលើការប្តេជ្ញាធំៗចំនួន៦ គឺ៖ ទី១ រក្សានូវសន្តិសុខរួម គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដែលមានការសហការ និងប្រកបដោយចីរភាព, ទី២ គោរពនូវអធិបតេយភាព និងបូរណភាពនៃប្រទេសទាំងអស់, ទី៣ គោរពនូវគោលបំណង…
-
Cambodia2050 Ep49: ភូមិឆ្លាតវៃ (Smart Village)
វាគ្មិន៖ លោកបណ្ឌិត បណ្ឌិត ឆេង គឹមឡុង អនុប្រធាននៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី Smart Village គឺជាទស្សនទានថ្មីមួយហើយក៏ជាចលនាថ្មីមួយនៅក្នុងពិភពលោកដែលកំពុងទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងច្រើន ដោយសារតែមានការផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងទស្សនវិស័យនៃការអភិវឌ្ឍជនបទឬក៏បណ្ដាសហគមន៍នៅជនបទ។ វាមាននូវការបំពាក់នូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្តយើងហៅថាជា សេវាផ្សេងៗមួយចំនួនទៀត រួមទាំងប្រព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ ប្រព័ន្ធតភ្ជាប់នឹងការផ្គត់ផ្គង់បណ្ដាញអគ្គិសនី ការផ្គត់ផ្គង់នូវសេវាទំនាក់ទំនងជាសេវាទូរគមនាគមន៍ និងសេវាប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតជាដើម។ ជាទូទៅ ការជំរុញការអនុវត្តទីក្រុងឆ្លាតវៃទាមទារឱ្យមានការចូលរួមក្នុងការពិភាក្សា ការចូលរួមនៃការកំណត់បង្ហាញនូវតម្រូវការនិងស្វែងរកដំណោះស្រាយពីប្រជាជននៅក្នុងថ្នាក់មូលដ្ឋានទៅតាមក្របខ័ណ្ឌនៃការជំរុញភាពជាដៃគូររវាងរដ្ឋាភិបាលនិងវិស័យឯកជន។ ចំពោះប្រទេសកម្ពុជា ភូមិឆ្លាតវៃនឹងអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាជនដែលប្រើប្រាស់នូវប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យានវានុវត្តន៍និងប្រព័ន្ធឌីជីថលអាចតភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងទៅរដ្ឋាភិបាល ទៅវិស័យឯកជន និងទៅប្រជាជនដោយផ្តល់ជាព័ត៌មានទាន់ហេតុការណ៍ទៅវិញទៅមក។ ជារួមមក ភូមិឆ្លាតវៃជាបច្ចេកវិទ្យាមួយដ៏មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ប្រជាជនគ្រប់ៗរូបដោយវាគឺជាជំហានរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការឆ្លងកាត់ការវិវឌ្ឍន៍នៃឧស្សាហកម្ម ៤.០ ទៅថ្ងៃអនាគត។ សំណួរទី ១៖ តើបណ្ឌិតអាចជួយបកស្រាយបានដែរឬទេថា តើអ្វីទៅជា Smart Village ឬក៏គេហៅថាភូមិឆ្លាតវៃផងដែរ?Smart Village គឺជាទស្សនទានថ្មីមួយហើយក៏ជាចលនាថ្មីមួយនៅក្នុងពិភពលោកដែលកំពុងទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងច្រើន ដោយសារតែមានការផ្សាភ្ជាប់ទៅនឹងទស្សនវិស័យនៃការអភិវឌ្ឍជនបទឬក៏បណ្ដាសហគមន៍នៅជនបទ ដោយផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងដំណើរការនៃ ចំណុចមួយដែលសំខាន់បំផុតនៅក្នុងការអនុវត្តភូមិឆ្លាតវៃនេះគឺ ការបំពាក់នូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្តយើងហៅថាជា សេវាផ្សេងៗមួយចំនួនទៀត រួមទាំងប្រព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ ប្រព័ន្ធតភ្ជាប់នឹងការផ្គត់ផ្គង់បណ្ដាញអគ្គិសនី ការផ្គត់ផ្គង់នូវសេវាទំនាក់ទំនងជាសេវាទូរគមនាគមន៍ និងសេវាប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យភូមិឆ្លាតវៃនោះ គឺជាភូមិដែលមានភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នា ទាំងពីសន្តិសុខភូមិនិងប្រជាជន សន្តិសុខទាក់ទងទៅនឹងបរិស្ថាននៅតំបន់នោះ ក៏ដូចជាបញ្ហាសន្តិសុខស្បៀងជាដើម។ ក្នុងន័យនេះគឺមានន័យថាភូមិឆ្លាតវៃដាច់ខាតត្រូវតែមានភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នានៃប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាឬក៏នវានុវត្តន៍ដែលសម័យថ្មីនេះឈានទៅដល់បច្ចេកវិទ្យានិងនវានុវត្តន៍ផ្នែកប្រព័ន្ធឌីជីថល។ សំណួរទី ២៖ បើយើងនិយាយពីកម្ពុជាវិញ តើភូមិឆ្លាតវៃនេះមាននៅប្រទេសកម្ពុជាយើងហើយឬនៅហើយបើមាននៅតំបន់ណាដែរ? ភូមិឆ្លាតវៃ…